Հոկտեմբերի 13-ին Մեղրիի զորամասում հայտնաբերվել է զինծառայող Աղասի Դալլաքյանի դին՝ հրազենային վնասվածքով: Սա հոկտեմբերի ամսին ոչ մարտական պայմաններում զինվորի մահվան արդեն երկրորդ դեպքն է։ Հիշեցնենք, որ հոկտեմբերի 6-ին հայտնաբերվել էր Վահե Հարությունյանի դին, որը, ըստ քննության վարկածի, ինքնասպան է եղել: Իսկ ընդհանրապես միայն այս տարի բանակում ոչ մարտական կորուստների թիվը գերազանցել է երրորդ տասնյակը։
Վերջին բոլոր օրերին ադրբեջանական քարոզչությունը, շնչահեղձ լինելով հրճվանքից, շեփորում է այն մասին, որ Լաչինի միջանցքի արգելափակումով և Ստեփանակերտ ու Լեռնային Ղարաբաղի այլ բնակավայրեր մտնող գազը կտրելով իրենք իսկական աղետ կառաջացնեն այնտեղ և այդպիսով վերջնականապես կթաղեն իրենց Հայրենիքից հեռանալ հրաժարվող մեր հայրենակիցներին։ Իսկ հետո կգա նաև Հայաստանում ապրողներին թաղելու հերթը։
Հավանաբար, սեպտեմբերի 21-ին Եռաբլուր զինվորական պանթեոնում տեղի ունեցած խայտառակ իրադարձությունների մասին պետք էր գրել նույն օրը՝ թարմ հետքերով։ Բայց չստացվեց։ Պոլիցայների կազմակերպած մղձավանջից հետո մտքում պտտվում էին բացառապես անպարկեշտ բովանդակությամբ բառեր։ Ամենակոռեկտ արտահայտությունը, որ մեծ դժվարությամբ հաջողվեց ձևակերպել, հնչում էր այսպես. «Ախր այս ի՞նչ եք անում, քածե՛ր»։ Եվ մենք որոշեցինք մի քիչ սպասել, թույլ տալ, որ կարգավորվի խաթարված շնչառությունը, պաղեն հույզերը՝ մինչև սենյակային ջերմաստիճան և քաղկոռեկտ ձևակերպումներ, սթափ կշռադատել գնահատականները…
Ահա արդեն մեկ ամիս է, ինչ Դիմադրության շարժման մեջ միավորված ընդդիմությունը և տասնյակ հազարավոր քաղաքացիներ իրենց բողոքի ամենօրյա խաղաղ ակցիաներով փորձում են կասեցնել մեր Հայրենիքը թշնամուն վաճառող դավաճան իշխանությանը։ Իսկ Փաշինյանը շարունակում է, ասես ոչինչ չի պատահել, նպատակաուղղված իրականացնել դիվական մտադրությունը։ Բրյուսելյան պայմանավորվածությունները և հայ-ադրբեջանական սահմանի սահմանազատման ու սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովի ստեղծումը դրա փայլուն ապացույցն են։
Ո՞րն է ավելի կարևոր. կյանքը, թե՞ պատիվը: Եթե յուրաքանչյուր մարդու համար այդ տանջալի երկընտրանքը միշտ գոյություն ունի, ապա ժողովրդի, ազգի պարագայում այն պարզապես չկա. նվաստացումը նրանց համար նշանակում է մահ, կործանում։ Ազգի համար հենց պատիվն է նշանակում կյանք։ Իսկ եթե ազգը պատիվ չունի, նա ի՞նչ է։ Այո, նա ոչինչ է։
Սկզբի համար, համաքաղաքացիներ, պիտի խոստովանեմ ձեզ. օրերս ահավոր անհանգստացա, և դուք պետք է հասկանաք ինձ։ Չէ, իրոք որ, առավոտ կանուխ ինտերնետ է մտնում մի այսպիսի հասարակ քաղաքացին՝ աչքի անցկացնելու, թե ինչ է կատարվում երկրում ու աշխարհում։ Ու հանկարծ՝ առը հա՛։ Հրաժարակա՛ն։ Այն էլ ինչպիսի՜։ Հեռացավ մի այնպիսի մարդ, առանց որի արդեն չէինք պատկերացնում մեր կյանքը: Նախագահ, Արմեն Սարգսյա՛նը։
Հայրենի պառլամենտարիզմի պատմությունն, անշուշտ, փառապանծ չես անվանի. բազում անհրապույր բաների է մեզ վիճակվել ականատես լինել երեք տասնամյակների ընթացքում, և ներկայիս Ազգային ժողովի գործունեությունն էլ դժվար թե կարող է հիացմունքի առարկա լինել։ Այդուհանդերձ խորհրդարանի դերը՝ որպես շչակի միջով գոլորշին բաց թողնելու մեխանիզմ, դժվար է ժխտել, քանզի ամուր դուրգամած ապահովիչ կափույրի դեպքում համեմատաբար հանգիստ կյանքի կարելի է հասնել լոկ երկու միջոցով. կա՛մ անմիջական տեռորով, կա՛մ հպատակներին կերակրելով:
Դե ինչ, համաքաղաքացիներ, բուռն քարոզարշավը վերջապես ավարտվեց, և եկավ «լռության օրը», երբ ընտրությունների մասնակիցների մասին հրապարակավ արտահայտել սեփական կարծիքն արգելված է։ Այնպես որ կփորձենք առանց նշելու անուններն ու կոնկրետ քաղաքական ուժերին՝ ամփոփել տպավորությունները։
Համաշխարհային պատմության մեջ մեծագույն ռազմավարներից մեկը՝ Կառլ Կլաուզևիցը, դեռեւս XIX դարում ձևակերպել է հատու բանաձևը. «Պատերազմի նպատակը հաղթողի համար առավել հարմարավետ խաղաղությունն է»: 44-օրյա պատերազմից հետո հաստատված հարաբերական խաղաղությունը չափազանց հարմարավետ է Ադրբեջանի համար։ Չէ ՞ որ այժմ նա գերազանց հնարավորություն է ստացել առանց գեթ մեկ կրակոցի պոկելու Հայաստանից պատառ պատառի հետևից, ինչի մասին վկայում են վերջին իրադարձությունները Սյունիքում ու Գեղարքունիքում: Եվ սա լոկ սկիզբն է։
Իշխանության և ընդդիմության ներկայումս դիտարկվող նախընտրական խրոխտանքը լոկ արտաքին ճակատն է։ Իշխանական շքասրահներում այնքան էլ չեն հասկանում, թե ինչ է լինելու հետո։ Այնպիսի տպավորություն է, թե արտահերթ ընտրություններ նշանակելիս Փաշինյանը գլխացավանքի սաստիկ պակաս ուներ և որոշեց լրացնել դա։ Բայց նույնն է նաև ընդդիմության պարագայում, որին համակել է աբուլիան՝ կամքի կաթվածահարությունը։ Նա չի ցանկանում այլևս ոչինչ անել։ Քաղաքական խոր ճգնաժամը, որում հայտնվել է երկիրը, հեշտ ու արագ լուծում կարծես թե չունի։ Մեզ կարող են սպասել հասարակության գնալով ավելի խորացող պառակտում և դիրքային տևական դիմակայություն։