2019-04-06 18:28
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ԱՆԿՄԱՆ ԱՐԱԳՈՒԹՅՈՒՆ
Համաշխարհային բանկի խմբի (ՀԲԽ) Գործադիր տնօրենների խորհուրդը հաստատել է Հայաստանի հետ 2019-2023թթ. «Երկրի գործընկերության շրջանակ» (ԵԳՇ) (Country Partnership Framework - CPF) ծրագիրը՝ 500 միլիոն ԱՄՆ դոլարի հատկացումով, կայուն և ներառող աճին, ինչպես նաև երկրում կենսամակարդակի բարելավմանն աջակցելու համար, հաղորդում է ԱՌԿԱ-ն:
«Նոր ԵԳՇ-ն լիովին համահունչ է կառավարության հնգամյա ծրագրին: Այն հիմնված է 2018թ. ապրիլի «թավշե հեղափոխությունից» հետո նոր կառավարության ուրվագծած տեսլականի վրա և մարմնավորում է Հայաստանի զարգացման սահմանափակումների հաղթահարման և բարեփոխումների խորացման նոր քաղաքական կամքը՝ կոռուպցիայի դեմ պայքարին, օրենքի գերակայության ամրապնդմանը և մարդկային կապիտալին ուղղված ներդրումների միջոցով»,- ասել է Համաշխարհային բանկի հայաստանյան գրասենյակի ղեկավար Սիլվի Բոսուտրոն։
Բայց անհնար է լռել. արդեն այն փաստը, որ ՀԲ-ի նոր ծրագիրը «լիովին համահունչ է» Հայաստանի կառավարության հնգամյա ծրագրին, ավելի շատ մտավախություն է պատճառում, քան լավատեսություն ներշնչում։ Քանզի հայկական կառավարության ծրագրին համահունչ լինելը նախևառաջ նշանակում է լինել նույնքան վերացական, զուրկ կոնկրետությունից, ըմբռնելի նպատակներից ու հստակ ճանապարհային քարտեզից։ Մնում է հուսալ, որ այդ «համահունչությունը» այնքան էլ լիակատար չէ…
Ասենք, տվյալ դեպքում խոսքն այլ բանի մասին է։ Ըստ էության Հայաստանին դրական պատասխան է տրվել նոր վարկի ստացման վերաբերյալ, ընդ որում բավական խոշոր՝ կես միլիարդ դոլարի։ Թե ինչպես են այդ միջոցներն օգտագործվելու կոռուպցիայի դեմ պայքարում կամ մարդկային կապիտալի ձևավորման գործում, առայժմ դժվար է ասել։ Միակ բանը, ինչի մասին կարելի է խոսել արդեն այսօր, դա այն է, որ այդ 500 միլիոն դոլարը էականանորեն կավելացնի երկրի պարտքի հանձնառությունները, պարտավորությունների ծավալը, որն այսօր էլ հասել է վտանգավոր եզրագծի։
Այստեղ նկատենք, որ նույնիսկ առանց ՀԲ-ի նոր ծրագրի, ֆինանսների նախարարի կանխատեսմամբ՝ պետպարտքն այս տարի կգերազանցի 7 միլիարդի նշագիծը։ Դեռևս անցած տարեվերջին Ֆինանսների նախարարությունը ներկայացրել է 2019 թվականի փոխառությունների ծրագիրը։ Ահա ուրեմն, համաձայն այդ ծրագրի, ընթացիկ տարում պետպարտքը պիտի ավելանա 490 միլիոն դոլարով։ Կրկնեմ, դա առանց նոր, վերը հիշատակված ՀԲ ծրագրի։
Այն ժամանակ՝ անցած տարվա դեկտեմբերին, նախատեսվում էր, որ 343 միլիոն դոլարի չափով խոշորագույն վարկը Հայաստանը կստանա Ռուսաստանից. 53,1 միլիոն՝ Ասիական զարգացման բանկից, 50,4 միլիոն՝ Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկից, 9,7 միլիոն՝ Զարգացման միջազգային ասոցիացիայից, 9,4 միլիոն՝ Եվրոպական ներդրումային բանկից, 7,5 միլիոն՝ Գերմանական բանկից, 7,3 միլիոն՝ Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկից։ Գումարած, ինչպես ասում են՝ մանր-մունրները. 2,8 միլիոն՝ Գյուղատնտեսության զարգացման միջազգային հիմնադրամից, 200 հազար՝ ՕՊԵԿ-ի Զարգացման միջազգային հիմնադրամից և այլն։
Այստեղ նկատենք, որ ՀԲ-ն տվյալ ցանկում չկա։ Ավելին, ընդգծենք, որ ցանկում նշված են վարկային միջոցների միայն կանխատեսվող աղբյուրները, և բնավ փաստ չէ, թե համապատասխան գումարները համապատասխան կազմակերպություններից արդյունքում հաստատ կստանանք։ Հետաքրքիր է մեկ այլ բան. ֆինանսների նախարար Ատոմ Ջանջուղազյանը անմիջականորեն մատնանշել է, որ նոր վարկերն անհրաժեշտ են բյուջեի դեֆիցիտը փակելու համար։ «Եթե մենք ունենք պետական բյուջե, որն ունի պակասուրդ, այդ պակասուրդի ֆինանսական աղբյուրը ո՞րն ենք պատկերացնում։ Փոխառու միջոցները»,-ասել է Ջանջուղազյանը։
Ըստ էության, նոր վարկերը Հայաստանին պետք են առաջին հերթին բյուջետային ճեղքերը փակելու համար։ Իհարկե, բյուջեի դեֆիցիտը, ինչպես ասում են, միշտ մեզ հետ է։ Բայց ակնհայտ է, որ դա հնարավոր կլիներ բավականաչափ կրճատել ներքին աղբյուրների հաշվին։ Ոչ, խոսքը նույնիսկ բյուջեի եկամուտների նոր աղբյուրների որոնման մասին չէ։ Խոսքն ընդամենը ծախսերը կրճատելու ցանկության բացակայության մասին է։ Մանրամասնորեն կանգ չեմ առնի նման ցանկության պակասի թեմայի վրա։ Կնշեմ միայն, որ պաշտոնատար անձանց ինքնապարգևատրման հետ կապված «հերոսապատումը» ակնառու հաստատումն է այն բանի, որ իշխանության մոտ բացակայում է ախորժակը չափավորելու, բյուջեի ծախսերն ու դեֆիցիտը սահմանափակել փորձելու ձգտումը։
Այո, ֆինանսների նախարարն իրավացի է, համարելով, որ երկրի տնտեսության ներկայիս վիճակի պայմաններում բյուջեի դեֆիցիտը նոր վարկերից բացի որևէ այլ կերպ փակելը իրագործելի չէ։ Միայն թե հաշվի չի առնվում, որ ծախսերի մեջ պետք է ավելի համեստ լինել։ Մանավանդ որ ծախսերի առումով անհամեստությունը զգալիորեն ավելացնում է երկրի պարտքի հանձնառությունները։ Ոմանց անհամեստությունից աճում են մյուսների պարտավորությունները։ Ի դեպ, եթե հաշվարկենք բնակչության ամեն շնչին բաժին ընկնող պետպարտքի գումարը, ապա ստացվում է, որ Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացի այսօր պարտք է ավելի քան 2330 դոլար։ Եվ դա՝ չհաշված անձնական պարտքերը, անձնական վարկային պարտավորությունները բանկերի առջև։
Եվ ահա այս խորապատկերին թաղվում ենք նոր պարտքերի մեջ… Այն մասին, որ այդ ուղին երկիրը տանում է դեպի դեֆոլտ, աղետ, չգիտես ինչու չէր խոսվում, երբ իշխանության ղեկին նախկիններն էին։ Բայց չէ՞ որ այսօր այդ ուղղությունը յուրացվում է վճռականորե՛ն։ Ավելին, արագություն ենք հավաքում։ Բայց դա բնավ թռիչքից առաջ հավաքվող այն արագությունը չէ, որի մասին խոսում էր Նիկոլ Փաշինյանը մի քանի ամիս առաջ։ Դա անկման արագությունն է։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-04-10 10:52Иностранный капитал уходит из армянской экономики. Точнее, бежит, если судить по темпу и объему сокращения инвестиций. Об этом свидетельствуют данные статистического комитета. Согласно опубликованным показателям, за прошлый год чистый поток общих иностранных инвестиций в реальный сектор экономики Армении сократился на 113 миллиардов драмов, а чистый поток прямых инвестиций снизился на 44 миллиарда драмов. Прежде всего отметим, что наиболее существенный отток зафиксирован по части российского капитала и капитала из ОАЭ. И это понятно. Наиболее крупные инвесторы уходят тоже по-крупному.
-
2025-04-10 09:30Процесс либерализации визового режима между Арменией и Европейским союзом может занять от четырех до пяти лет. Об этом сообщила начальник Службы миграции и гражданства МВД Армении Нелли Давтян, передает Sputnik Армения. Она напомнила, что в декабре 2024 года в Ереване официально стартовали переговоры по визовой либерализации. Ожидается, что в июне ЕС представит Армении план действий. После этого страна должна будет выполнить ряд обязательств и ежегодно представлять отчеты о достигнутом прогрессе. "Озвученные сроки – ориентировочные. Перед нами будут ставиться разные задачи, и дело касается не только внедрения биометрической системы. Например, от нас могут потребовать сократить число граждан, обращающихся за убежищем в странах ЕС. В 2023 году таких было более 5 тысяч, а в 2024 – уже свыше 6 тысяч. Это означает, что придется менять мышление и миграционное поведение населения", – пояснила Давтян.
-
2025-04-08 10:00Соединенные Штаты не будут заключать соглашение о таможенных пошлинах с КНР, пока не будет устранена проблема торгового дефицита США по отношению к Китаю. Об этом заявил президент США Дональд Трамп во время общения с журналистами пресс-пула Белого дома. «Нам необходимо разобраться с торговым дефицитом с Китаем, - сказал он. - Мы теряем в пользу Китая сотни миллиардов долларов. Пока мы не разрешим данную проблему, я не собираюсь заключать сделку». Трамп не стал давать прогнозов относительно будущей динамики на рынках, однако заявил, что США «гораздо сильнее» других стран в экономическом плане. «Я не хочу никаких обвалов [на рынках]. Однако иногда приходится прибегать к лекарству, чтобы что-то исправить», - добавил он.
-
2025-04-07 10:04Азиатский банк развития предоставит Армении кредит в размере 45,3 млн. евро на улучшение качества системы здравоохранения. Кредитное соглашение «Программа улучшения качества здравоохранения» одобрено на заседании Правительства Армении 3 апреля, передает News.am. Целью кредитной программы является содействие реформам в следующих направлениях: строительство и благоустройство медицинских учреждений, строительство и модернизация медицинских учреждений, оцифровка и институционализация оценки и подотчетности качества медицинских услуг, лицензирование медицинских учреждений, развитие человеческого капитала в сфере здравоохранения, реализация пилотной программы телемедицины, улучшение использования инструментов электронного здравоохранения. Кредит будет предоставлен сроком на 18 лет. При этом 7 лет – это льготный период. Срок погашения кредита составит 11 лет.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-07-01 18:57Երբ և որտեղ կրկին բանը բանից կանցնի «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության (ՔՊ) և անձամբ Նիկոլի խոստացած ապագան, ինչպես պարզվեց, լինելու է առանց ոռոգման ջրի։ Վստահաբար կարելի է պնդել, որ այդ ապագայում շատ բան չի լինելու այն ամենից, ինչն անհրաժեշտ է չգիտես ինչի հիման վրա «հպարտ» քաղաքացիների նույնիսկ տարրական գոյատևման համար, չենք խոսում արդեն նրանց բարգավաճման մասին…
-
2021-02-23 21:50Ըստ վիճակագրության տվյալների՝ 2018-ի գարնան իշխանափոխությունից հետո պետպարտքն աճել է 2,3 մլրդ դոլարով։ Պետական պարտքի թույլատրելի սահմանը, աշխարհի տնտեսագետների կարծիքով, կազմում է ՀՆԱ-ի 60%-ը, սակայն այսօր այն արդեն կազմում է 65-66%: Հայաստանին դեֆոլտ է սպառնում։ Ինչպես նշում է Միքայել Մինասյանը, այս պահին ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացու վրա արդեն 2960 դոլարի իրական պարտք կա, նոր իշխանությունը հաջորդ սերունդներին թողնում է ահռելի պարտքեր և անմրցունակ տնտեսության դատապարտված երկիր:
-
2020-08-20 20:19Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտնել է, որ օգոստոսի 12-ի դրությամբ կորոնավիրուսի հետևանքների հաղթահարման հակաճգնաժամային ծրագրերի շրջանակներում ընդհանուր առմամբ հատկացվել է 144,5 մլրդ դրամ, հաղորդում է ԱՌԿԱ գործակալությունը: «Որից սոցիալական միջոցառումներով ծախսվել է 26,2 միլիարդ դրամ, տնտեսական միջոցառումներով ծախսվել է 17,5 միլիարդ դրամ, 19,9 միլիարդ դրամ տրամադրվել է բանկերին», - հինգշաբթի օրն ասել է նա կառավարության նիստում: Վարչապետը նաև հայտարարել է, որ կառավարության ձեռնարկած խրախուսական միջոցների արդյունքում բանկերի կողմից մոտ 92,8 մլրդ դրամ փոխառու միջոցներ են տրամադրվել բիզնեսին։
-
2019-08-10 14:38Օրերս ՀՀ կառավարությունը հաղորդեց այն մասին, որ 2015 թվականից ի վեր առաջին անգամ արձանագրվել է Հայաստանի արտաքին պետպարտքի նվազման միտում։ Նշվեց նույնիսկ թիվը. հունիսի դրությամբ արտաքին պետպարտքը կրճատվել է 120 միլիոն դոլարով։