2019-04-11 17:07
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ՓՈՐՁՈՒԹՅՈՒՆ. ԲՈՒԺԵԼ՝ ԿԱՇԱՌՔ ՎԵՐՑՆԵԼՈՎ, ԹԵ՞ ՁՐԻ ԽԵՂԵԼ
Գրեթե մեկ շաբաթ շարունակ ՊԵԿ-ի աշխատակիցների պարգևավճարների հարցը մնում է քննարկելի։ Իհարկե, թեման ինքնին աղմկահարույց է։ Բայց արդեն չգիտես, թե որն է ավելի լավ. որ դրա մասին խոսեն, թե՞ լռեն։ Հաճախ հնչում և հասարակությանն են պարտադրվում այն աստիճան արտառոց փաստարկներ, որ դրանք լսելիս անգամ անհարմարավետության զգացում ես ապրում։
Ավելի լավ է լռեին, քան ջանային համոզել հասարակայնությանը, թե կոռուպցիոն ռիսկերը տվյալ ոլորտում մեծ են և անհրաժեշտ է դրանք նվազագույնի հասցնել պարգևավճարներ բաժանելու ճանապարհով։ Իբր՝ դժվար է ցածր աշխատավարձ ստացող հարկային ծառայողների համար դիմանալ կաշառք վերցնելու գայթակղությանը։ Ըստ էության, դա նշանակում է, որ պետական գանձարանը, հարկատուների բանակը վճարում են կոռուպցիոն գայթակղությունների դեմ խեղճ հարկայինների պայքարի դիմաց։ Դրանով իսկ այդ գայթակղությունը փաստացի ճանաչվում է օբյեկտիվ, բնական ու արդարացված գործոն, որն իշխանությունը փորձում է «վնասազերծել» պարգևավճարային ներարկումներով։
Մինչդեռ ակնհայտ է, որ գայթակղության գործոն գոյություն ունի գործնականում բոլոր ոլորտներում։ Օրինակ, բժիշկների համար նույնպես դժվար է դիմանալ փորձությանը, երբ ստիպված են ընտրություն կատարել. կաշառք վերցնել ու բուժել հիվանդին, թե՞ ձրի խեղել նրան։ Քննաշրջանների ընթացքում համանման ընտրության առջև են կանգնում բուհերի դասախոսները. կտրել անբան ուսանողին, թե՞ լավ գնահատական դնել փողի դիմաց։ Ճանապարհային ոստիկանները գրեթե ամեն րոպե ներքին պայքար են մղում «կաշառքային» հրապույրի դեմ… Կոռուպցիոն գայթակղությունը եղել է, կա ու կլինի համարյա ամենուր։ Ճիշտ այնպես, ինչպեսև գողանալու գայթակղությունը։ Բայց չգիտես ինչու նորմալ մարդիկ օրենքը ոտնահարելու գայթակղությունների դեմ պայքարում յոլա են գնում առանց պարգևավճարային խթանիչների…
Մեծ հաշվով ողջ խնդիրն այն է, որ ներկայացնելով հարկային ծառայողների բոնուսներն արդարացնող, նրանց արտոնյալ դիրք հաղորդող իբր համոզիչ փաստարկներ, հասարակության ուղեղն են մտցվում առավել քան կասկածելի մտքեր։ Եվ մտցվում են բավական արդյունավետ։ Այն աստիճան արդյունավետ, որ հարկայինների նույն այդ պարգևավճարներն ըմբռնում են գտնում առանձին անձանց և խմբերի միջավայրում։ Այն աստիճան արդյունավետ, որ մարդիկ հաճախ պարզապես կորցնում են տրամաբանված մտածելու ունակությունը։ Այն աստիճան արդյունավետ, որ գործնականում ամեն ինչում բաժանարար գիծ է անցկացված անցյալի ու ներկայի միջև, և այսօրվա ցանկացած մառազմ ինքնամոռաց արդարացվում է երեկվա խավարի ուրվականով։
Նույն այդ պարգԵՎավճարների հարցը դրա լավագույն հաստատումն է. անցյալում, նախկին իշխանության օրոք, հարկային ծառայողները կաշառքներ էին վերցնում, և գանձարանը զրկվում էր լուրջ դրամական մուտքերից։ Դա ահավոր է։ Այսօր հարկայիններին հավելյալ վճարում են, որպեսզի նրանք կաշառքներ չվերցնեն, իսկ գանձարանը դարձալ կորցնում է։ Բայց սա ուրիշ է, սա լավ է, սա հույսեր է ներշնչում։ Իհարկե, փաստ չէ, թե պարգևավճարներն իսպառ վերացրել են կաշառքներ վերցնելու ցանկությունը։ Մեկը մյուսին չի խանգարում։ Մարդկային ագահությունը դժվար թե հնարավոր է սահմանափակել խրախուսիչ գործողություններով։ Սակայն նախկին իշխանության հանդեպ ատելությունից կուրացած մարդիկ նույնիսկ ագահությունն ու այլ արատներն են փորձում բաժանել խավար անցյալի և լուսավոր ներկայի միջև։ Նոր ագահությունն ավելի համակրելի տեսք ունի։
Հարկային ծառայողների պարգևավճարների հետ կապված իրավիճակում կա առանձնակի ուշադրության արժանի ևս մեկ տեսանկյուն։ Իշխանությունը, արդարացնելով այդ քայլը, պատճառաբանում է նրանով, թե իբր՝ քանի որ հենց ՊԵԿ-ի ախատակիցներն են ապահովում փողերի հոսքը բյուջե, որից վճարվում են թոշակներն ու նպաստները, ապա նրանք արժանի են դրամական խրախուսման։ Մոտեցումն այս, ասենք ուղղակի, կասկածելի է։ Նախ՝ այն պատճառով, որ իր էությամբ սաստիկ հիշեցնում է «ատկատների» ճղճիմ սխեման. փողը ճարեցիր՝ կարող ես ակնկալել քո բաժինը։ Երկրորդ՝ պետության համար գումարներ է հայթայթում ոչ միայն ՊԵԿ-ը, այլև գործադիր իշխանության այլ ստորաբաժանումներ, որոնք իրենց ավանդն ունեն ներդրումներ կամ վարկային միջոցներ բերելու գործում։ Եվ վերջապես՝ ամենագլխավորը. ՊԵԿ-ը փող չի հայթայթում, չի ապահովում միջոցների հոսքը գանձարան։ Կոմիտեն լոկ հետևում է օրենքի պահպանմանը, որով էլ, ըստ էության, սահմանված է բյուջեի ֆինանսական մուտքերի մեխանիզմը։ Ցավոք, այս տարրական բաների մասին հարկ է լինում հիշեցնել։
Թեպետ, դա զարմանալի չէ, երբ իշխանության մեջ տիրում է պետական մտածողության իսպառ բացակայություն, և այդ պակասուրդը փոխանցվում է հասարակությանը։ Իսկ հասարակությունն այնքան շվարած է, որ ագահաբար կուլ է տալիս այն ամենը, ինչ համեմված է նախկին իշխանության մասին զարհուրիկների կծու սոուսով։ Այն աստիճան շվարած, որ նույն արատները մեկնաբանում է կախված այն բանից, թե ումն են դրանք՝ նախկին, թե ներկայիս իշխանություններինը։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-22 09:50Почти половина срока, выделенного гражданам Армении на то, чтобы представить декларации о собственных доходах, прошла. Напомним, до 1 ноября граждане должны поделиться с государством информацией о своих доходах за прошлый год. Так вот, глядя на то, какой "популярностью" пользуется эта идея в народе, любое другое правительство, по крайней мере адекватное, констатировало бы фиаско инициативы и приостановило бы ее. Уже сейчас можно с полной уверенностью сказать, что провал данной программы неизбежен, о чем, кстати, свидетельствуют официальные данные.
-
2025-05-20 09:34Объем продукции, произведенной в первом квартале 2025 года в Армении в сферах сельского хозяйства, лесного хозяйства и рыбоводства, в текущих ценах составил 121 498.1 млн драмов, увеличившись по сравнению с аналогичным периодом 2024 года на 10%. Об этом сообщает Национальный статистический комитет республики, передает АРКА. Так, объем производства в сфере сельского хозяйства за отчетный период вырос на 10,5% и составил 97 469.9 млн драмов. При этом объем производства в сфере животноводства составил 74 631.0 млн драмов, увеличившись на 2,5% по сравнению с январем-мартом прошлого года, а в сфере растениеводства – 22 838.9 млн драмов при росте на 53,5%.
-
2025-05-17 10:15Министерство экономики Армении предлагает создать Фонд "Оператор текстильной отрасли", на который будут возложены функции оператора отрасли. Соответствующая инициатива размещена на едином портале правовых актов, передает АрмИнфо. Как говорится о пояснении к документу, текстильная промышленность является одним из приоритетных и ключевых секторов экономики, определенных правительством РА, который обеспечивает тысячи рабочих мест, особенно для женщин. Многие заводы и мастерские работают за пределами Еревана, в регионах, где это имеет большое значение в условиях высокого уровня безработицы. Текстильная продукция из Армении экспортируется в основном в Российскую Федерацию, страны ЕС и США. Расширение объемов экспорта способствует притоку иностранной валюты и улучшению платежного баланса Армении. Развитие текстильной отрасли также стимулирует местное производство сырья (например, хлопка, шерстяных изделий) и смежные отрасли: транспортировку, упаковку и маркетинг.
-
2025-05-09 09:41Объем внешнеторгового оборота Армении стремительно падает. За первый квартал этого года, по сравнению с аналогичным периодом 2024-го, он сократился более чем наполовину (на 56,2%). Согласно данным статистического комитета РА существенно сократился товарооборот со странами ЕАЭС. Спад составил 63%. С США товарооборот сократился на 21,6%, с Китаем – на 43,3%, с ОАЭ – на 78,8%. Со странами ЕС изменений объемов торговли практически нет.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-10-22 17:082021 թվականի երրորդ եռամսյակի տվյալներով Ամերիաբանկը Հայաստանի ամենախոշոր հարկատու բանկն է:
-
2021-09-28 21:53Նիկոլը 110 հազար դոլար է վճարել դրոնների համար Հիշո՞ւմ եք նախորդ գումարման խորհրդարանի նախագահ Արարատ Միրզոյանի սրտահույզ ռեպլիկը՝ ապառիկով կենցաղային տեխնիկա գնելու մասին: Ռեպլիկն ընդգրկվել էր երկրի ամենաբարձր ամբիոնից Փաշինյանի հնչեցրած ելույթում։ Կրկնակի գործակալի մասին Միքայել Մինասյանի բացահայտումն ավելի ուշ եղավ, իսկ մինչ այդ հեղափոխական հանրությունը բառացիորեն արտասվում էր Արարատի խոստովանությունից, թե իբր՝ նա ցանկացել է ապառիկով ինչ-որ բան գնել տան համար, բայց թույլ չեն տվել…
-
2021-09-09 21:10Այն, որ Նիկոլին ու իր թիմին շատ է դուր եկել իշխանավորի հարմարավետ կյանքը, ակնհայտ է։ Նորմալ երկրում խորհրդարանի նախագահը համացանցում տեսահոլովակների տարածումից հետո, թե ինչպես է իր ընկերակիցների հետ պարում շքեղ հանգստավայրում, մինչ հայ ռազմագերիներին շարունակում են նվաստացնել Բաքվում, արդեն հրաժարական տված կլիներ: Բայց նրանց համար դա թուքումուր չէ, դա ցող ու շաղ է։
-
2021-04-06 21:29Հայաստանում գնաճը դուրս է պրծել նախանշված միջանցքից Ազգային տնտեսությունն անցած տարվա ընթացքում կորցրել է 7,5% և 2020 թվականի 2-րդ եռամսյակից առ այսօր գտնվում է տեխնիկական ռեցեսիայի մեջ։ Ընթացիկ տարվա 2 ամիսների արդյունքներով՝ Հայաստանի տնտեսությունը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ անկում է ապրել 6,7%-ով։