2020-08-13 08:49
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ԱՌԱՋՆԱՀԵՐԹՈՒԹՅՈՒՆ՝ ԼՈԿ ԽՈՍՔԵՐՈՎ
Ինչպեսև հայկական տնտեսության բազմաթիվ այլ բնագավառներ, խորացող ճգնաժամի պայմաններում անկում է ապրում նաև շինարարության ոլորտը։ Եվ այդ մասին վկայում են ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալները։ Այսպես, օրերս հրապարակված վիճակագրական տվյալների համաձայն, ընթացիկ տարվա առաջին կիսամյակում Հայաստանում կատարվել են 105,7 մլրդ դրամի շինարարական աշխատանքներ, ինչը կազմում է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ծավալի 76,6%-ը։ Այլ կերպ ասած՝ ոլորտն «ընկել է» գրեթե մեկ քառորդով (23,4%-ով)։
Իհարկե, առաջին հայացքից առանձնակի տարօրինակ ոչինչ այստեղ չկա, այդպիսի բացասական դինամիկան միանգամայն կանխատեսելի էր և ճգնաժամի օբյեկտիվ հետևանքն է: Բայց այդուհանդերձ ակներև են բավական պերճախոս մանրամասներ, որոնք ուշադրության չառնելը պարզապես անհնար է։ Մանրամասներ, որոնք արտահայտված են թվերով, և ոչ միայն։
Եթե դիտարկենք շինարարության վիճակագրական պատկերը ֆինանսավորման աղբյուրների տեսանկյունից, ապա անկում արձանագրվել է դրանց (ֆինանսավորման աղբյուրների) բոլորի պարագայում, բացառությամբ համայնքների միջոցների հաշվին իրականացվող շինարարության։ Այստեղ նկատվում է 5% աճ։ Բայց լավատեսության հիմքեր այս բնութագրիչը, ավաղ, չի տալիս։ Բանն այն է, որ համայնքների հաշվին շինարարությունը կազմում է շինարարության ընդհանուր ծավալի նույնիսկ 1%-ից էլ պակասը։ Այսպես, այն 105 միլիարդից, որ ընդհանուր առմամբ ներդրվել է ոլորտում, համայնքների մասնաբաժինը կազմել է ընդամենը 890 միլիոն դրամ։ Սա ոչ թե կաթիլ է ծովում, այլ կաթիլ է կաթիլում, որտեղ էլ, ըստ էության, արձանագրվել է աճի միակ ցուցանիշը։
Մինչդեռ հսկայական անկում է գրանցվել հումանիտար օգնության հաշվին կատարվող շինարարության մասով. մինուս 75,5%, բնակչության միջոցների հաշվին իրականացվող շինարարությունը կրճատվել է 31,6%-ով, կազմակերպությունների հաշվին շինարարությունը՝ նվազել 19,3%-ով: Այստեղ իսկապես ակներև են ցուցանիշների անկման օբյեկտիվ ճգնաժամային պատճառները։
Սակայն առավել քան տարօրինակ է թվում բյուջետային միջոցների հաշվին շինարարության էական անկումը։ Այսպես, ընթացիկ տարվա առաջին կիսամյակում հայկական բյուջեն ոլորտին 22,3%-ով պակաս գումար է հատկացրել, քան նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում։ Ավելին, հայկական բյուջեն ոլորտը ֆինանսավորել է գրեթե 1 միլիարդով ավելի քիչ, քան բնակչությունը, և գրեթե երկու անգամ ավելի քիչ, քան կազմակերպությունները։ Այսպես, պետական գանձարանից հատկացվել է 24,8 մլրդ դրամ, մինչդեռ բնակչությունն իրականացրել է 25,8 մլրդ դրամի, իսկ կազմակերպությունները՝ 53,8 մլրդ դրամի շինարարություն։
Այժմ, նկատի առնելով ներկայացված թվային պատկերը, հետահայաց ուշադրություն դարձնենք ոչ վիճակագրական մանրամասներին։ Դեռևս այս տարվա հունվարին Նիկոլ Փաշինյանը կառավարության նիստում հայտարարեց 2020-ին բյուջեի կապիտալ ծախսերի ծավալը ռեկորդային չափով ավելացնելու ծրագրերի մասին։ Արդեն այս տարվա մարտին, կորոնավիրուսային սոցիալ-տնտեսական ճգնաժամի մեկնարկի պահին կառավարության ղեկավարը խորհրդարանում կրկին խոսում էր կապիտալ ծախսերի ավելացման մասին. ճիշտ է, նման մտադրություններն արդեն ներկայացնում էր որպես հակաճգնաժամային ծրագիր։ Ապրիլին կառավարությունում տեղի ունեցած խորհրդակցության ժամանակ Փաշինյանը հայտարարեց. «Կորոնավիրուսի բերած հետևանքների պատճառով աշխատաշուկայում շատ լուրջ փոփոխություններ են տեղի ունենալու, և կառավարությունը պետք է խթանի նոր աշխատատեղերի ստեղծումը: Դրա համար առաջնահերթ գործիքակազմը կապիտալ ծախսերի արդյունավետ իրականացումն է և կապիտալ ծախսերի ծավալների հնարավոր մեծացումը»։
Նիկոլ Փաշինյանը էլի բազմիցս անդրադարձել է կապիտալ ծախսերի թեմային, ցույց տալով հարցի բացառիկ առաջնահերթությունը գործադիր իշխանության համար։ Թեպետ, ասել՝ դա դեռ չի նշանակում անել, և այսօր ստիպված ենք արձանագրել հակառակը. չնայած այդ առաջնահերթության ազդարարմանը՝ շինարարության ոլորտը, որը կապիտալ ծախսերի հիմնական իրականացնողն է, անկում է ապրում։ Դա ոչ թե պարզապես ոլորտի անկում է, այլ դրանում արվող պետական ներդրումների նվազում, ինչն ուղղակիորեն հակասում է հնչեցված հայտարարություններին։ Ասենք ավելին. անցած տարի կառավարությունն էապես կրճատել է կապիտալ ծախսերի ֆինանսավորումը։ Ըստ էության, այսօրվա ծավալը գրեթե մեկ քառորդով ավելի քիչ է, քան նախորդ տարվանը, կրճատվածը։
Կառավարությունում տեղի ունեցած վերոնշյալ ապրիլյան խորհրդակցության ընթացքում Փաշինյանը նշեց, որ Հայաստանում քրոնիկ կերպով դիտարկվել է կապիտալ ծախսերի թերակատարում, «բայց նոր իրավիճակում կապիտալ ծախսերի արդյունավետ իրագործումը և դրա հնարավոր շրջանակի ու ներդրման ծավալների ընդլայնումն առանձնահատուկ նշանակություն է ստանում, որովհետև, ըստ էության, այս նոր պայմաններում մենք պետք է հասկանանք, որ կապիտալ ծախսերի չկատարման ամեն տոկոս վերաբերում է կոնկրետ մարդկանց, ընտանիքների, որոնք աշխատանք չունեն և աշխատավարձ չեն ստանում»։ Իհարկե, պետք է հասկանան, բայց հասկանո՞ւմ են արդյոք։ Հասկանո՞ւմ են, որ բյուջեի հաշվին իրանացվող շինարարությունը 22,3%-ով կրճատելը վերաբերում է կոնկրետ մարդկանց, ընտանիքների, որոնք աշխատանք չունեն և աշխատավարձ չեն ստանում։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-22 09:50Почти половина срока, выделенного гражданам Армении на то, чтобы представить декларации о собственных доходах, прошла. Напомним, до 1 ноября граждане должны поделиться с государством информацией о своих доходах за прошлый год. Так вот, глядя на то, какой "популярностью" пользуется эта идея в народе, любое другое правительство, по крайней мере адекватное, констатировало бы фиаско инициативы и приостановило бы ее. Уже сейчас можно с полной уверенностью сказать, что провал данной программы неизбежен, о чем, кстати, свидетельствуют официальные данные.
-
2025-05-20 09:34Объем продукции, произведенной в первом квартале 2025 года в Армении в сферах сельского хозяйства, лесного хозяйства и рыбоводства, в текущих ценах составил 121 498.1 млн драмов, увеличившись по сравнению с аналогичным периодом 2024 года на 10%. Об этом сообщает Национальный статистический комитет республики, передает АРКА. Так, объем производства в сфере сельского хозяйства за отчетный период вырос на 10,5% и составил 97 469.9 млн драмов. При этом объем производства в сфере животноводства составил 74 631.0 млн драмов, увеличившись на 2,5% по сравнению с январем-мартом прошлого года, а в сфере растениеводства – 22 838.9 млн драмов при росте на 53,5%.
-
2025-05-17 10:15Министерство экономики Армении предлагает создать Фонд "Оператор текстильной отрасли", на который будут возложены функции оператора отрасли. Соответствующая инициатива размещена на едином портале правовых актов, передает АрмИнфо. Как говорится о пояснении к документу, текстильная промышленность является одним из приоритетных и ключевых секторов экономики, определенных правительством РА, который обеспечивает тысячи рабочих мест, особенно для женщин. Многие заводы и мастерские работают за пределами Еревана, в регионах, где это имеет большое значение в условиях высокого уровня безработицы. Текстильная продукция из Армении экспортируется в основном в Российскую Федерацию, страны ЕС и США. Расширение объемов экспорта способствует притоку иностранной валюты и улучшению платежного баланса Армении. Развитие текстильной отрасли также стимулирует местное производство сырья (например, хлопка, шерстяных изделий) и смежные отрасли: транспортировку, упаковку и маркетинг.
-
2025-05-09 09:41Объем внешнеторгового оборота Армении стремительно падает. За первый квартал этого года, по сравнению с аналогичным периодом 2024-го, он сократился более чем наполовину (на 56,2%). Согласно данным статистического комитета РА существенно сократился товарооборот со странами ЕАЭС. Спад составил 63%. С США товарооборот сократился на 21,6%, с Китаем – на 43,3%, с ОАЭ – на 78,8%. Со странами ЕС изменений объемов торговли практически нет.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-02-16 19:49Գերակա ոլորտները հետադիմում են Մեկ տարի առաջ հերթական նիստում Հայաստանի կառավարությունը հաստատեց երկրի տնտեսության վերականգնման ծրագիրը՝ մինչև 2024 թվական վերջնաժամկետով: Այդ ծրագրի և դրա հիմնական առաջնահերթությունների մասին ժամանակին շատ է խոսվել ու գրվել։
-
2021-12-24 08:59Իշխանության գալու առաջին իսկ օրվանից Փաշինյանը սկսեց նպատակաուղղված ոչնչացնել ենթակառուցվածքները, պետական կառավարման համակարգերը, այդ թվում՝ տնտեսական։ Իսկ այսօր կառավարությունն ու մենք բոլորս քաղում ենք նման անհեռատես, եթե ավելի կոպիտ չասենք, որոշման պտուղները…
-
2021-05-26 20:23Առաջին հայացքից բավական զարմանալի է, որ առաջիկա արտահերթ ընտրություններին պատրաստվում են մասնակցել այդքան մեծ թվով քաղաքական ուժեր ու գործիչներ։ Թվում է, բնավ ոչ բոլորն են կարող խիզախել հանձն առնել պատասխանատվությունը Հայաստանի ճակատագրի համար՝ գրեթե բոլոր ոլորտներում տիրող բացարձակ բարդակի, պետականության փաստացի կորստի, կառավարման համակարգի լիակատար փլուզման, սոցիալ-տնտեսական կաթվածահարության պայմաններում։
-
2021-05-07 17:05Իշխանավարման 3 տարիների արդյունքում Փաշինյանի թիմը ցույց տալու ոչինչ չունի Ի՞նչ բան է առհասարակ տնտեսությունը: Դա, ներեցեք ծեծված բնորոշման համար, երկրում ամեն օր արտադրվող բոլոր ապրանքների և ծառայությունների ամբողջությունն է։ Մեր երկրի տնտեսությունը բացառություն չէ։ Եվ ի՞նչ ունենք այսօր։