2020-09-07 20:10
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ՕՊՏԻՄԱԼԱՑՈՒՄ ՎՆԱՍԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆՇԱՆՈՎ, կամ՝ ԻՆՏՈՒԻՑԻԱՆ ԽԱԲԵՑ
Արդեն մեկուկես տարի է, ինչ Հայաստանի կառավարությունն ապրում է կրճատ կազմով։ Ինչպես հայտնի է, «թավշե» իշխանությունը որոշեց, որ 17 նախարարությունները մեծ ճոխություն են մեզ համար և ազատվեց դրանցից 5-ից։ Այդ կրճատման հիմնավորումներ ժամանակին շատ էին ներկայացվում, բայց դրանց էությունը հանգում էր հետևյալին. օպտիմալացման միջոցով բարձրացնում ենք արդյունավետությունը։ Ի վերջո, չնայած հասարակական դիմադրությանն ու փորձագիտական հանրության տարակուսանքին, ծավալեցին նախարարությունների միաձուլման և կլանման գործընթացը: Ընդհանուր առմամբ կարծես թե մի լավ «օպտիմալացրեցին»։ Սակայն արդյունավետության բարձրացման առումով ինչ-որ բան ակնհայտորեն սխալ ընթացավ։
Համենայն դեպս դժվար թե այսօր կարելի է առանց հեգնանքի խոսել այն մասին, թե, ասենք, Սփյուռքի նախարարությունից ազատվելն ամրապնդել է Հայաստան-Սփյուռք կապը, թե ամբողջ նախարարությանը փոխարինած Սփյուռքի հարցերով հանձնակատարն այս ոլորտում պետական քաղաքականության արդյունավետության հրաշքներ է գործում: Եթե, իհարկե, խոսքը փլուզման ու կազմաքանդման գործընթացի ՕԳԳ-ի մասին չէ։ Այդտեղ Զարեհ Սինանյանն անում է այն, ինչը նախկին Սփյուռքի նախարարությունն ամենամղձավանջային երազում անգամ չի տեսել. պայքարում է հայկական պետության մոնոէթնիկության դեմ և փորձում բնակեցնել երկիրը այլ ժողովուրդների ներկայացուցիչներով։ Եվ դա, նկատեք, ոլորտում իրականացվող այսօրվա քաղաքականությունն է, որը փոխարինելու է եկել, ասենք, այնպիսի ծավալուն ծրագրին, ինչպիսին էր «Արի տուն»-ը։ Այո, օպտիմալացման տարր այստեղ առկա է. պետական ուղեգիծը մի ողջ նախարարության փոխարեն նախորոշում է մեկ մարդ։ Բայց ահավասիկ այդ ուղեգծի արդյունավետությունը մեր ազգային, պետական, հասարակական շահերի տեսանկյունից ոչ թե պարզապես զրոյական է, այլ ընդհանրապես՝ մինուս նշանով։ Չենք խոսում արդեն այն մասին, որ պարզապես արտառոց է Հայաստանը բազմազգ երկիր դարձնելու գաղափարներն առաջ տանել հայկական Սփյուռքի հետ տարվող աշխատանքի ձևաչափով, որի համար էթնիկ պատկանելությունն առանցքային նշանակություն ունի։
Պետական կարգավորման օպտիմալացնող արդյունավետության վերելքով, թերևս, աչքի չընկավ նաև էներգետիկայի ոլորտը։ Համապատասխան նախարարությունը լուծարվեց, իսկ դրա գործառույթները փոխանցվեցին Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությանը։ Այս համատեքստում պետք է ուշադրություն դարձնել առնվազն երկու փաստի։ Նախ՝ գազի վերաբերյալ հայ-ռուսական բանակցություններն ավարտվեցին բացարձակ ձախողմամբ։ Երկրորդ, ռուսական կողմի հետ չհաջողվեց համաձայնության գալ ՀԱԷԿ-ի վերանորոգման համար վարկի վճարումների ժամկետը երկարաձգելու շուրջ, արդյունքում հայկական ատոմակայանի 130 միլիոն դոլարի վարկը պետք է հատկացնի առանց այդ էլ աղետալի վիճակում գտնվող ՀՀ բյուջեն։ Նկատենք, երկու դեպքում էլ խոսքը բանակցությունների ձախողման մասին է, ինչը հաստատ չի վկայում կառավարության էներգետիկ ոլորտի համար պատասխանատու ստորաբաժանման աշխատանքի արդյունավետության աճի մասին։ Դա ամենևին չի նշանակում, որ եթե Հայաստանի կառավարության կառուցվածքում լիներ էներգետիկայի ինքնուրույն նախարարություն, ապա կստեղծվեր այլ, մեզ համար ավելի բարենպաստ իրավիճակ։ Պարզապես, նախ՝ Էներգետիկայի նախարարության լուծարումն այնուամենայնիվ բացահայտ գերակա ոլորտի նկատմամբ պետական վերաբերմունքի անգերակայության նշան է։ Երկրորդ՝ ուրիշ ինչո՞վ է չափվում կառավարության ստորաբաժանումների միաձուլման արդարացված լինելը, եթե ոչ ոլորտի ձախողումներով ու հաջողություններով։ Ահա ուրեմն, էներգետիկայի մասով առանձնակի հաջողություններ, ավաղ, չեն երևում։ Իսկ այ ձախողումներն ակներև են։
Ասենք, այսօր համավարակի եվ դրանից բխող ահռելի խնդիրների պայմաններում, որոնք վերաբերում են երկրի պարենային անվտանգությանը, օպտիմալացման արդյունավետության համատեքստում առանձնակի ուշադրության է արժանի հայկական իշխանության անցած տարվա հրաժարումը Գյուղատնտեսության նախարարությունից։ Ուղիղն ասենք. այդ նախարարության ներառումն Էկոնոմիկայի նախարարության կազմում բնավ չբարելավեց ագրարային ոլորտի վիճակը։ Եվ դա հատկապես նկատելի է հենց այսօր առավելագույնս արդիական պարենային անվտանգության համատեքստում, որի ցուցիչը երկրի ինքնապահովման մակարդակն է առաջին անհրաժեշտության մթերքներով։
Առաջին հերթին նշենք, որ 2019 թվականի արդյունքներով առաջին անհրաժեշտության ապրանքներով ինքնաբավության մակարդակը կազմել է 52,5%: Այդ թիվը զգալիորեն նվազել է մի քանի տարի առաջ առկա ցուցանիշի համեմատ։ Մասնավորապես, 2014-ին այն կազմել է 60%։ Միտումն այս, համաձայնեք, մտահոգիչ է։ Առանձին ապրանքների պարագայում՝ առավելևս։ Օրինակ, եթե 2014-ին ցորենի մասով ինքնապահովման մակարդակը մեզանում կազմում էր 48%, ապա 2019-ին՝ ընդամենը 30,7%։ Եթե բուսայուղի մասով այդ ցուցանիշը 2014-ին կազմում էր 13,2%, ապա 2019-ին՝ ընդամենը 1,4% ։ Եթե 2014-ին մենք ինքնապահովված էինք շաքարով 93,1%-ով, ապա 2019-ին՝ 76,4%-ով։ Այս ամենը վկայում է այն մասին, որ վերջին տարիներին պարենային անվտանգության և ինքնապահովման առումով ակնհայտ է հետընթացը, ընդ որում տեղ-տեղ՝ վիթխարի։
Բայց քանի որ տվյալ դեպքում խոսքը տխրահռչակ օպտիմալացման ու դրա պտուղների մասին է, ապա աչքի անցկացնենք, թե ինչպես են փոխվել նման բնութագրիչներն անցած տարվա ընթացքում՝ նախորդ տարիների համեմատ։ Ահա ուրեմն, ինքնաբավության մակարդակի անկում է գրանցվել ցորենի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, բուսայուղի, կաթի և այլ մթերքների պարագայում։ Մի շարք դեպքերում անկումը մեծ է, իսկ որոշ դեպքերում՝ աննշան: Բայց, այսպես թե այնպես, այդ բնութագրիչները ոլորտում իրականացվող պետական քաղաքականության արդյունավետության ցուցիչներ են։ Եվ դրանք (ցուցիչները) մինուս նշանով են…
Ավելի քան մեկ տարի առաջ Արդարադատության նախկին նախարար Արտակ Զեյնալյանը, խորհրդարանում ներկայացնելով կառավարության կառուցվածքի փոփոխության նախագիծը՝ նախարարությունների կրճատումներով ու միաձուլումներով, խոսեց տվյալ մոդելի կանխատեսվող արդյունավետության մասին, նշելով, թե այդ տարբերակն առաջարկելիս հեղինակներն առաջնորդվել են համոզմունքներով, զգացողությամբ ու ինտուիցիայով: Այսօր կարելի է արձանագրել, որ համոզմունքները թյուր էին, զգացողությունը՝ գերագնահատված, իսկ ինտուիցիան խաբեց։ Կառավարության կազմում կատարված փոփոխությունները ոչ միայն անպտուղ ու անարդյունավետ գտնվեցին, այլև բացահայտ վնասակար, պետության ու հասարակության համար վտանգավոր։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-22 09:50Почти половина срока, выделенного гражданам Армении на то, чтобы представить декларации о собственных доходах, прошла. Напомним, до 1 ноября граждане должны поделиться с государством информацией о своих доходах за прошлый год. Так вот, глядя на то, какой "популярностью" пользуется эта идея в народе, любое другое правительство, по крайней мере адекватное, констатировало бы фиаско инициативы и приостановило бы ее. Уже сейчас можно с полной уверенностью сказать, что провал данной программы неизбежен, о чем, кстати, свидетельствуют официальные данные.
-
2025-05-20 09:34Объем продукции, произведенной в первом квартале 2025 года в Армении в сферах сельского хозяйства, лесного хозяйства и рыбоводства, в текущих ценах составил 121 498.1 млн драмов, увеличившись по сравнению с аналогичным периодом 2024 года на 10%. Об этом сообщает Национальный статистический комитет республики, передает АРКА. Так, объем производства в сфере сельского хозяйства за отчетный период вырос на 10,5% и составил 97 469.9 млн драмов. При этом объем производства в сфере животноводства составил 74 631.0 млн драмов, увеличившись на 2,5% по сравнению с январем-мартом прошлого года, а в сфере растениеводства – 22 838.9 млн драмов при росте на 53,5%.
-
2025-05-17 10:15Министерство экономики Армении предлагает создать Фонд "Оператор текстильной отрасли", на который будут возложены функции оператора отрасли. Соответствующая инициатива размещена на едином портале правовых актов, передает АрмИнфо. Как говорится о пояснении к документу, текстильная промышленность является одним из приоритетных и ключевых секторов экономики, определенных правительством РА, который обеспечивает тысячи рабочих мест, особенно для женщин. Многие заводы и мастерские работают за пределами Еревана, в регионах, где это имеет большое значение в условиях высокого уровня безработицы. Текстильная продукция из Армении экспортируется в основном в Российскую Федерацию, страны ЕС и США. Расширение объемов экспорта способствует притоку иностранной валюты и улучшению платежного баланса Армении. Развитие текстильной отрасли также стимулирует местное производство сырья (например, хлопка, шерстяных изделий) и смежные отрасли: транспортировку, упаковку и маркетинг.
-
2025-05-09 09:41Объем внешнеторгового оборота Армении стремительно падает. За первый квартал этого года, по сравнению с аналогичным периодом 2024-го, он сократился более чем наполовину (на 56,2%). Согласно данным статистического комитета РА существенно сократился товарооборот со странами ЕАЭС. Спад составил 63%. С США товарооборот сократился на 21,6%, с Китаем – на 43,3%, с ОАЭ – на 78,8%. Со странами ЕС изменений объемов торговли практически нет.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-02-16 19:49Գերակա ոլորտները հետադիմում են Մեկ տարի առաջ հերթական նիստում Հայաստանի կառավարությունը հաստատեց երկրի տնտեսության վերականգնման ծրագիրը՝ մինչև 2024 թվական վերջնաժամկետով: Այդ ծրագրի և դրա հիմնական առաջնահերթությունների մասին ժամանակին շատ է խոսվել ու գրվել։
-
2021-12-24 08:59Իշխանության գալու առաջին իսկ օրվանից Փաշինյանը սկսեց նպատակաուղղված ոչնչացնել ենթակառուցվածքները, պետական կառավարման համակարգերը, այդ թվում՝ տնտեսական։ Իսկ այսօր կառավարությունն ու մենք բոլորս քաղում ենք նման անհեռատես, եթե ավելի կոպիտ չասենք, որոշման պտուղները…
-
2021-05-26 20:23Առաջին հայացքից բավական զարմանալի է, որ առաջիկա արտահերթ ընտրություններին պատրաստվում են մասնակցել այդքան մեծ թվով քաղաքական ուժեր ու գործիչներ։ Թվում է, բնավ ոչ բոլորն են կարող խիզախել հանձն առնել պատասխանատվությունը Հայաստանի ճակատագրի համար՝ գրեթե բոլոր ոլորտներում տիրող բացարձակ բարդակի, պետականության փաստացի կորստի, կառավարման համակարգի լիակատար փլուզման, սոցիալ-տնտեսական կաթվածահարության պայմաններում։
-
2021-05-07 17:05Իշխանավարման 3 տարիների արդյունքում Փաշինյանի թիմը ցույց տալու ոչինչ չունի Ի՞նչ բան է առհասարակ տնտեսությունը: Դա, ներեցեք ծեծված բնորոշման համար, երկրում ամեն օր արտադրվող բոլոր ապրանքների և ծառայությունների ամբողջությունն է։ Մեր երկրի տնտեսությունը բացառություն չէ։ Եվ ի՞նչ ունենք այսօր։