ԻԲՐ ԹԵ ԱՇԽԱՏՈՒՄ ԵՆ

Ինչպես նշել է Պաշտպանության նախարարության մամլո քարտուղար Շուշան Ստեփանյանը իր ֆեյսբուքյան էջում, վերջին օրերին տարբեր առևտրային կազմակերպություններ և անհատներ հայտարարում են նախարարության կարիքների համար ֆինանսական միջոցներ հավաքելու նախաձեռնությունների մասին։ «Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության նախարարությունը հայտարարում է, որ որևէ առևտրային ընկերության կամ անհատի չի պատվիրակել զբաղելու նման գործունեությամբ, իսկ բոլոր ֆինանսական միջոցները, որոնք հավաքագրվում են մեր հայրենակիցների կողմից, պետք է ուղղվեն բացառապես երկու հասցեով՝ «Հայաստան համահայկական հիմնադրամ» և «Զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամ»,- նշել է նա:

ԲԱՅՑ ԱՆՀՆԱՐ Է ԼՌԵԼ. պատերազմը, ինչպեսեվ ցանկացած ֆորս-մաժոր, ուղեկցվում է հանցավորության աճով, խարդախների ու արկածախնդիրների ակտիվացմամբ։ Սա օբյեկտիվ խնդիր է, որի դեմ պետք է պայքարել։ Եվ ներկա իրավիճակում ՊՆ հիշյալ հաղորդագրությունն այդ տեսանկյունից ծայրաստիճան արդիական է։ Բայց միևնույն ժամանակ ակնհայտ է, որ ճակատի, Արցախի և արցախցիների կարիքների համար դրամահավաքի և նյութական օգնության նախաձեռնությունները հիմնականում միանգամայն անկեղծ ու անշահախնդիր են, յուրաքանչյուրն ուզում է ինչ-որ բանով օգտակար լինել, ինչ-որ կերպ իր ներդրումն ունենալ բանակին աջակցելու և տուժածներին օգնություն ցուցաբերելու գործում։ Սա նույնպես օբյեկտիվ իրականություն է։ Այլ հարց է, որ ինքնաբուխ, սրտալի մասնավոր նախաձեռնությունները հստակ կազմակերպման կարիք ունեն պետական կառույցների կողմից։ Եվ այստեղ տեսանելի է, մեղմ ասած, ակնհայտ բացը։

Դեռևս հոկտեմբերի 2-ին Նիկոլ Փաշինյանը որոշում կայացրեց ստեղծել սոցիալական և նյութական աջակցության շտաբ, դրա (շտաբի) պետի պարտականությունները հանձնարարելով վարչապետի աշխատակազմի ղեկավարին: Շտաբի խնդիրն է՝ նյութական աջակցություն տրամադրել մարտական գործողությունների ժամանակ տուժած զինծառայողներին, կամավորներին և բնակչությանը։ Այժմ հարց. ինչո՞ւ այդ կառույցի ստեղծումից մեկ շաբաթ անց դրա գործունեության մասին ոչինչ չի լսվում։ Հարց երկրորդ. ինչո՞ւ իբր թե աշխատող շտաբի առկայությամբ հանդերձ, ոչ թե դա, այլ ՊՆ-ն է ստիպված տեղեկացնել քաղաքացիներին, թե հատկապես ուր փոխանցել գումարները։ Միգուցե այն պատճառով, որ նախորդ նախադասության մեջ «իբր թե» բառն առանցքայի՞նն է:

Ասենք, դա վերաբերում է ոչ միայն օպերատիվ շտաբին։ Կարծես թե աշխատում է աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը։ Առհասարակ այդ գերատեսչությունն այսօր պետք է լինի ողջ պետական մեքենայի առաջամարտիկը։ Պարզ հարց. հազարավոր կամավորներ մեկնել են ռազմաճակատ՝ կռվելու, թողնելով աշխատանքը։ Ինչո՞վ են ապրելու նրանց ընտանիքները։ Այստեղ, ի դեպ, հիշեցնենք, որ վերջերս նախարարը հավանություն է տվել «կաթսաներով ակցիաներ» անցկացնելու նախաձեռնությանը՝ ի պաշտպանություն ռազմաճակատում կռվող տղաների։ Հասկանալի է, որ հեղափոխական խանդավառությունն ու երբեմնի հեղափոխական ժամանակների նկատմամբ կարոտախտը արթնացել են ոմանց սրտում։ Բայց ռազմաճակատում կռվող տղաների համար այսօր շատ ավելի գործուն աջակցություն կլիներ ոչ թե կաթսաների չխկչխկոցը, այլ վստահությունը, որ պետությունը դատարկ չի թողնի իրենց ընտանիքների կաթսաները։ Նման հարցերը լիառատ են, իսկ պատասխաններ չկան...

Կարծես թե աշխատում է առողջապահության նախարարությունը, բայց այսօր կանգնած ենք լրջագույն խնդրի առջև. առողջապահության համակարգը ստիպված է ընդունել ռազմաճակատում վիրավորվածներին և զուգահեռաբար պայքարել կորոնավիրուսի դեմ։ Ի դեպ, պատերազմի սկսվելուց հետո մենք բոլորս մի տեսակ մոռացել ենք COVID-19-ի մասին, մինչդեռ նա մեր մասին չի մոռացել և հիմա մոլեգնում է նոր ուժով։ Այս իրավիճակում, երբ մեկ պատուհասին գումարվում է մյուսը, երբ հայրենի ողջ բժշկությունը հսկայական բեռ է կրում, աշխատելով, ինչպես ասում են՝ երկու ճակատով և ուժասպառ լինելու աստիճան, արդյունավետ կառավարումն ու ճիշտ կազմակերպումը դառնում են գերխնդիր։ Եթե անկեղծ, առողջապահության կազմակերպիչների կողմից այդ փաստի գիտակցման նշաններ չեն երևում։ Հիշում եմ, երբ սկսվեցին համավարակի հետ կապված խնդիրները, ինֆեկցիոն հիվանդանոցում միանգամից մի քանի լրացուցիչ մասնաշենք կառուցեցին։ Դա համաճարակաբանական խնդիրներին պետության նախապատրաստման նշան էր։ Իսկ հիմա նաև պատերազմ է...

Կառավարության տնտեսական մասնահատվածը նույնպես ինչ-որ չի նկատվում։ Թերևս միայն ֆինանսների նախարարությունը որոշեց, որ պատերազմի պայմաններում բյուջեի ծախսերը կաճեն, և նախաձեռնեց բյուջեի ծախսային մասի փոփոխություն՝ ավելացնելով դա 40 միլիարդով։ Խոստովանենք, թիվն այդ առանձնապես տպավորիչ չէ, և առհասարակ պետական բյուջեի հարմարեցումը ռազմական ժամանակին ենթադրում է ծախսերի հոդվածների էական վերանայում։

Բայց գլխավորն այնուամենայնիվ այն է, որ նոր, լրջագույն մարտահրավեր է միջոցների ներհոսքը գանձարան, դրա եկամուտները։ Եկամուտների էական անկում է արձանագրվել նաև պատերազմից առաջ։ Դեռ նախքան պատերազմը կանխատեսվում էր հետագա անկում, իսկ հիմա ընդհանրապես պատերազմական պայմաններում կարելի է ակնկալել եկամտային ցուցանիշների կտրուկ նվազում։ Համապատասխանաբար, երկրի տնտեսությունը պահպանելու համար անհրաժեշտ են ուղղակի աներևակայելի ջանքեր և, ըստ էության, կրկնակի ֆորս-մաժորի դիմագրավման ծրագրեր։ Բայց... Որևէ մեկը նկատե՞լ է էկոնոմիկայի նախարարության ակտիվություն։ Որևէ մեկը լսե՞լ է տնտեսության խթանման ուղղությամբ պետության լրացուցիչ հրատապ քայլերի մասին։ Աննախադեպ օպերատիվ քայլերի։

Պատերազմը այնպիսի բան է, որը պահանջում է պետության բոլոր ջանքերի, ռեսուրսների մոբիլիզացում: Այդպիսի մոբիլիզացումն ակներև է ճակատում։ Այնտեղ մարդիկ հերոսաբար կռվում են։ Բայց այ թիկունքում... Դա (մոբիլիզացումը) իբր թե կա, այստեղ իբր թե աշխատում են: Համենայն դեպս այսօր տպավորությունը հենց այդպիսին է։