Արխիվները միշտ հետաքրքիր աղբյուր են եղել ոչ միայն ուսումնասիրող-հետազոտողների, այլ նաև լայն հասարակության համար: Նաև դրանց վրա է հենվում հասարակության պատմությունն ու հիշողությունները:

ԵԽԽՎ-ում Հայաստանի պատվիրակության անդամ, ԱԺ պատգամավոր Արմեն Գևորգյանը ելույթով հանդես է եկել ԵԽԽՎ Բյուրոյի և մշտական հանձնաժողովի գործունեության առաջընթացի վերաբերյալ քննարկման ժամանակ, որը ներկայացնում ենք ստորև․

Հայոց ցեղասպանության զոհերի ամբողջական ցուցակ կազմելու Հայաստանի իշխանությունների գաղափարն ընդհանուր առմամբ բացասական արձագանք է առաջացրել հասարակության շրջանում։ Քննադատները կարծում են, որ ողբերգության 109-րդ տարելիցի նախաշեմին իշխանությունները գիտակցաբար ջուր են լցնում Անկարայի ջրաղացին՝ հաշվի առնելով, որ զոհերի թվի վերաբերյալ ցանկացած քննարկում Ցեղասպանության փաստը դարձնում է առևտրի և շահարկման առարկա, ինչը ձեռնտու է բացառապես այդ ոճրագործությունը չճանաչող ժամանակակից Թուրքիային։ Ցուցակների «ստուգման» գաղափարը ոչ միայն վտանգավոր է քաղաքական առումով, այլև անիրագործելի է զուտ տեխնիկապես, նշում են մասնագետները։

2018թ. ապրիլի 26-ին Հանրապետության հրապարակում հանրահավաքի ամբիոնից Փաշինյանը հնչեցրեց իր հայտնի արտահայտությունը. «Կա՛մ ես վարչապետ կընտրվեմ ժողովրդի պահանջով ու առաջարկով, կա՛մ Հայաստանում ընդհանրապես վարչապետ չի ընտրվի»։ 6 տարի անց այդ արտահայտությունը կհնչեր այսպես. «Կա՛մ ես կմնամ Հայաստանի վարչապետի պաշտոնում, կա՛մ չի լինի բուն Հայաստանը»։

Հետաքրքիր է, թե Ադրբեջանն ինչպե՞ս կարող է դիրքորոշում որդեգրել, թե ատելության խոսքի մասին Հայաստանի պնդումները կարող են տեղավորվել կոնվենցիայի շրջանակի մեջ, բայց նույն ատելության խոսքը եթե օգտագործվում է անպաշտպան անձանց նկատմամբ, խոշտանգելով նրանց բանտում, կամ նրանց անհետացնելով, ապա հանկարծ այդ նույն խոսքը որևէ կապ չունի ռասսայական խտրականության դրսևորումների հետ։ Այս մասին այսօր՝ ապրիլի 16-ին, ՄԱԿ-ի Արդարադատության միջազգային դատարանում «Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի» գործով լսումների ժամանակ հայտարարեց Հայաստանի հայցեը ներկայացնող պրոֆեսոր Շոն Մերֆին։  

Ընտանեկան բռնության մասին օրենքում կատարված վերջին փոփոխությունների նպատակը ոչ թե ընտանիքում բռնությունը կանխարգելելն է, այլ աստիճանաբար համասեռամոլներին ընտանիք կազմելու և երեխաներ որդեգրելու իրավունք վերապահելը, ինչով էլ թելադրված էր արտաքին ուժերի համառությունն ու ճնշումները: Այս մասին գրել է Գերագույն հոգևոր խորհրդի անդամ, իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Գևորգ Դանիելյանը` Sputnik Արմենիային տրամադրած իր հոդվածում։

Չինգիզ Այթմատովի թեթև ձեռքով գործածության մեջ մտավ «մանկուրտ» հասկացությունը։ «Եվ դարից երկար ձգվում է օրը» վեպի սյուժեով՝ մանկուրտը գերեվարված մարդ է, որին վերածել են տիրոջը բացարձակ հնազանդ և իր անցյալից ոչինչ չհիշող անհոգի ստրկական արարածի։ Փոխաբերական իմաստով «մանկուրտ» բառը գործածվում է իր պատմական, ազգային արմատների հետ կապը կորցրած, իր տոհմը մոռացած մարդուն բնորոշելու համար: Համաձայնեք, ոմն վարչապետի ճշգրիտ դիմանկարն է, որը գերի է ընկել Ալիևին, ուստի կատարում է նրա բոլոր քմահաճույքները։

Վերջին շրջանում Նիկոլ Փաշինյանը զազրախոսում է կամ, ավելի դիպուկ՝ բրնձում է նույնիսկ իր համար ռեկորդային հաճախությամբ և դատարկամտությամբ: Այս վերբալ փորլուծության պատճառները տարբեր են. իրար վրա եկած հանրային առիթներ, ամեն գնով Հայաստանի հայաթափումն արագացնելու ցանկություն, շարունակվող անպատժելիություն, խորացող վախերից պաշտպանական ռեակցիաներ և այլն:

Երևանի ավագանու ընտրությունների ժամանակ արձանագրվել է վարչական ռեսուրսի ամենամեծ չարաշահումը հօգուտ Հայաստանի իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության՝ 2018 թվականի թավշյա հեղափոխությունից ի վեր, Nations in Transit 2024 Freedom House իրավապաշտպան կազմակերպության տարեկան զեկույցում։