2021-10-13 21:42
Рубен МАРГАРЯН
ՆԱ ՆՈՐԻՑ ԿՉՔՄԵՂԱՆԱ
Հայաստանում Ֆրանսիայի նոր դեսպան Անն Լույոն «Ազատություն» ռադիոկայանին տված հարցազրույցում հայտարարել է. «Ֆրանսիան, Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների հետ միասին, աշխատում է Ղարաբաղի վերաբերյալ տևական համաձայնագրի կնքնման ուղղությամբ։ Կարող եմ ձեզ ասել, որ Նյու Յորքում շարժ է գրանցվել, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի այլ համանախագահների հետ հաճույքով կազմակերպել ենք երկու (Հայաստանի ու Ադրբեջանի) արտգործնախարարների հանդիպումը։ Սա կարող է փոքր քայլ թվալ, բայց իրականում հսկայական քայլ է։ Հուսով ենք՝ նման կարգի այլ որոշումներ ևս կլինեն և կարող եմ վստահեցնել ձեզ, որ մենք՝ ռուսաստանցի և ամերիկացի գործընկերների հետ, գործում ենք, որպեսզի առաջ մղենք Ղարաբաղի վերաբերյալ ավելի տևական համաձայնագրի կնքմանը միտված գործընթացը»։
Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության սկսվելու պահից ի վեր մենք լսել ենք այդօրինակ բազում հայտարարություններ։ Ե՛վ «զգուշավոր լավատեսության», և՛ «հնարավորությունների պատուհանի» մասին։ Բայց ո՛չ «զգուշավոր լավատեսությունները», ո՛չ էլ «հնարավորությունների պատուհանները» այդպես էլ չեն արդարացրել իրենց։ Եվ կարելի էր Ֆրանսիայի դեսպանի խոսքերին վերաբերվել որպես հերթական դիվանագիտական հերթապահ արտահայտության, բայց... Այս անգամ ամեն ինչ բնավ այդչափ միանշանակ չէ։ 44-օրյա պատերազմից հետո փոխված իրավիճակում համանախագահները, կարծես թե, իսկապես հնարավորություն ունեն հասնելու «Ղարաբաղի վերաբերյալ երկարաժամկետ համաձայնագրի» ստորագրման։ Եվ Ֆրանսիայի դեսպանն այդ մասին ազնվորեն զգուշացրեց։
Այս անգամ միջնորդների մոտ դա միանգամայն կարող է ստացվել ոչ միայն այն պատճառով, որ 44-օրյա պատերազմը փոխել է ուժերի դասավորությունը տարածաշրջանում։ Այլ նաև, իսկ գուցե առաջին հերթին այն պատճառով, որ Արցախի հարցում Իլհամ Ալիևի և Նիկոլ Փաշինյանն նպատակը նույնն է. վերջակետ դնել այն խնդրին, որը երկուսն էլ ընկալում են որպես «գլխացավանք»։ Ու թեև Ալիևն ու Փաշինյանը փոքր-ինչ տարբեր կերպ են պատկերացնում այդ ազատումը «գլխացավանքից», այդուհանդերձ միջնորդներին գուցեև հաջողվի մոտեցնել դիրքորոշումները, քանի որ նպատակն արդեն մեկն է։
Հոկտեմբերի 12-ին Փաշինյանը Պուտինից ճշտել է մանրամասները, քանի որ Մոսկվան, որի խնդիրներն առանց Արցախի էլ առավել քան շատ են, իր հերթին ձգտում է փոխարկել 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի և 2021-ի հունվարի 11-ի եռակողմ համաձայնագրերը ավելի կիրառական պայմանագրի, որը երկարաժամկետ խաղաղություն կհաստատի տարածաշրջանում, կկայունացնի իրավիճակը և կամրապնդի Ռուսաստանի ազդեցությունը։ Բարդ գործ է։ Բայց իրատես լինենք. մեզ համար գլխավոր խնդիրն այն է, որ ներկայիս դասավորության պարագայում այդ հարցը կարելի է լուծել միայն հայկական կողմի սկզբունքային զիջումների հաշվին։
Կարելի է ենթադրել, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև նախապատրաստվող խաղաղության պայմանագրում, որի ուղղությամբ տարվող աշխատանքի մասին խոսում է Ֆրանսիայի դեսպանը, լինելու է երեք գլխավոր կետ։
Առաջինը՝ այն մասին, որ ստորագրող կողմերը ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, պարտավորվում բացել ու ապահովել միջպետական հաղորդակցության բոլոր ուղիների անվտանգ գործունեությունը, ինչպես նաև սկսել պետական սահմանի գծանշման և սահմանազատման գործընթացը՝ հիմք ընդունելով երկու հանրապետությունների միջև վարչական սահմանները ԽՍՀՄ փլուզման պահին: Այստեղ փակագծում նշենք, որ այդ կետը ԱԺ-ին ներկայացնելիս Փաշինյանը կասի, թե ինքը ստիպված է համաձայնել դրան, քանի որ 2010-ին «նախկիններն» ընդունել են «Վարչատարածքային բաժանման մասին» օրենքը…
Համաձայնագրի երկրորդ կետով կնախորոշվի, որ ստորագրող կողմերը պարտավորվում են Մինսկի խմբի հովանու ներքո շարունակել այն տարածքում բնակվող մարդկանց իրավունքների հետ կապված հարցերի լուծման որոնումը, որի անվտանգությունը 44-օրյա պատերազմից հետո ապահովում է ռուսական խաղաղապահ զորակազմը։ Եվ այդ հարցերի լուծման համար ստեղծում են երկկողմ հանձնաժողով, կրկին Մինսկի խմբի հովանու ներքո։
Փակագծում նշենք, որ այդ կետը խորհրդարանին ներկայացնելիս Փաշինյանը կասի, թե ստիպված է եղել համաձայնել նման հարցադրմանը, քանի որ 1999-ին Ռոբերտ Քոչարյանը ստորագրել է ԵԱՀԿ Բուդապեշտի գագաթնաժողովի եզրափակիչ փաստաթուղթը։
Դե, և երրորդ՝ գլխավոր կետով կամրագրվի, որ ռուսական խաղաղապահ զորակազմը մանդատ է ստանում այս տարածքի անվտանգության ապահովման համար մինչև հանձնաժողովի աշխատանքի ավարտն ու բոլոր հարցերի համաձայնեցումը։ Ներկայացնելով այդ կետը խորհրդարանում՝ Փաշինյանը կասի, որ հայ և ռուս ժողովուրդների դարավոր անխախտ բարեկամության մասին վկայող այդ որոշման արմատները գալիս են 1996 թվականից, երբ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը Բորիս Ելցինի հետ ստորագրեց ռազմավարական գործընկերության և Գյումրիում ռուսական ռազմաբազայի տեղակայման մասին պայմանագիրը։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-04-03 13:26По выборам в Гюмри. Понятна радость победы над «Гражданским договором». Вдвойне понятна радость команды Вардана Гукасяна и всех, кто его поддерживал: их лидер набрал больше всех голосов из числа оппозиционных кандидатов и потому рассчитывает, что остальные кандидаты его поддержат и он станет градоначальником. Все правильно. Но, представляется, не совсем правильно в эйфории от общей, именно общей, победы оппозиции над «Гражданским договором», требовать от занявшего по итогу третье место кандидата от оппозиции Мартуна Григоряна, чтобы он сейчас, немедленно, принес заверения в своей готовности отдать голоса своей команды Вардану Гукасяну и, тем более, сделал это заявление в той форме, в какой от него это требуют…
-
2025-04-03 09:17Наш парламент недавно принял во втором чтении законопроект «О начале процесса членства Армении в Европейском Союзе». Хотя все понимают, что в ЕС к этому стремлению относятся постольку-поскольку и что в обозримом будущем такой перспективы просто нет. Но Никол Воваевич и команда аргументировали, что, дескать, лучше поддержать инициативу в парламенте, иначе общественные организации инициируют референдум и наберут 300 тысяч голосов… Гюмри показал, что этот довод не более чем очередная манипуляция правящей команды.
-
2025-04-01 09:53Выборы в Гюмри и Паракаре дают старт последнему этапу отстранения от власти в Армении «Гражданского договора». Главное, что показали эти выборы: кардинальная смена общественных настроений.
-
2025-03-31 09:20Все-таки Всемирная паутина – полезная вещь: напоминает, что политики говорили и делали раньше. И вот паутина напомнила, как перед камерами Никол Пашинян отвечает на вопрос о том, что является самым большим достижением Армении за 30 лет, а сделана запись 20 февраля 2018 года… Что отвечает Никол? Он говорит, что самым большим достижением была победа в карабахской войне…
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-04-02 08:48Բայց ի՜նչ գեղեցիկ հեքիաթ էր: «Թուրքիան պատրաստ է կարգավորել Հայաստանի հետ հարաբերություններն առանց նախապայմանների»,- երդում-պատառ էին ուտում մեր պետական այրերը։ Դե, թուրքերն էլ ողորմածաբար ժպտում էին, թե՝ այո, իհա՜րկե, առանց նախապայմանների, հայ եղբայրներ, առանց նախապայմանների։ Ի՞նչ նախապայմաններ։ Արցախը դուք առանց այդ էլ հանձնեցիք, գրեթե ամբողջությամբ, ցեղասպանության թեման Երևանը չի լոբբինգավորում, սահմանների առումով դժգոհություններ չկան…
-
2022-03-16 19:42Լեռնային Ղարաբաղի արտգործնախարար Դավիթ Բաբայանը հայտարարում է, որ Արցախի ճանաչումը որպես Ադրբեջանի մաս անհնար է։ Դա կհանգեցնի հայկական Արցախի ոչնչացման։ Դավիթ Բաբայանը վստահ է. ինչպես էլ որ ընթանա հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, այն չպետք է ընթանա Արցախի շահերի հաշվին: Դավիթ Բաբայանը համարում է, որ Երևանում չի կարող լինել այնպիսի իշխանություն, որը կհամաձայնի Արցախի կարգավիճակին Ադրբեջանի կազմում... Բուն այն փաստը, որ Դավիթ Բաբայանը հայտարարում է դա, վկայում է այն մասին, որ իրականում նա լուրջ կասկածներ ունի։
-
2022-03-11 19:57Արդեն քանի օր շարունակ Արցախում անհանգիստ է։ Ըստ էության, ոչ ոք՝ ո՛չ Հայաստանում, ո՛չ էլ Արցախում, առանձնապես չի զարմացել։ Բնական է, որ ֆաշիստական պետությունը փորձելու է օգտվել Ուկրաինայի հետ կապված ճգնաժամից, որպեսզի ձեռնարկի Արցախի Հանրապետությունը վերացնելու նոր փորձ։
-
2022-03-07 20:00Մի «ըմբոստ» միտք, որը ցանկանում եմ կիսել ձեզ հետ։ Այն ամփոփված է նրանում, որ Ուկրաինայում ռազմական գործողություն անցկացնելու Պուտինի որոշման վրա, ի թիվս այլ գործոնների, ազդել է նաև 2020-ի աշնան 44-օրյա պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղում։ Փորձեմ պարզաբանել։