2019-05-07 21:36
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ՀԱՍՑՐԵՑԻՆ ՈՒԶԱԾԻ ՉԱՓ ՀԵՂԱՓՈԽԵԼ
Հայաստանում առաջին տնտեսական հեղափոխության առաջին տարվա առաջին եռամսյակում տեղի ունեցան բավականաչափ իրադարձություններ, որպեսզի խոսենք առաջին արդյունքների մասին։ Անշուշտ, քիչ չեն նրանք, ովքեր արդեն համտեսել են տնտեսական հեղափոխության և հայկական տնտեսության թռիչքաձև վերելքի քաղցր պտուղները։ Թեպետ, նրանց մասին՝ քիչ ավելի ուշ։ Իսկ առայժմ խոսենք այն մասին, թե ինչ տեղի ունեցավ երկրի տնտեսության մեջ այսչափ կարճ, բայց հեղափոխական ժամանակահատվածում։ Արդյունքներն իսկապես չափազանց շատ են։
Այն, ինչը խանգարում էր երկրի տնտեսության մեջ խոշոր ներդրումների բուռն, ինտենսիվ ներհոսքին (նախկին խորհրդարանը), տարեսկզբին հեռացավ անէության գիրկը, տեղը զիջելով ԱԺ նոր կազմին։ Հեղափոխականների վարկածով, դա պետք է անհրաժեշտ և բավարար պայման դառնար երկիր հոսող օտարերկրյա կապիտալի և տնտեսության կտրուկ վերելքի համար։ Բայց… Գուցե նոր խորհրդարանը նախորդից ավելի վատը գտնվեց, գուցե նոր իշխանությունը գերդոզավորեց ԱԺ նախկին կազմի դիվականացումը, իսկ գուցեև թե՛ մեկը, թե՛ մյուսը միասին վերցրած, բայց ներդրումային բում, օտարերկրյա կապիտալի ներդրումների հորդանք ինչ-որ չի երևում։ Այո, կան խոստումներ, պաշտոնյաները հաշվետվություններ են ներկայացնում ներդրումային նախագծերի առկայության մասին, թվեր բերում դրանց ծավալների և քանակի վերաբերյալ, բայց արդեն իրականացված ծրագրերի մասին նախընտրում են լռել։ Եվ դա հասկանալի է, պարծենալու ոչինչ չկա։ Եվ դեռ ստիպված են լինելու բացատրել, թե ուր կորավ կապիտալի ներհոսքը, հանուն որի լուծարվեց նախկին խորհրդարանը։ Ինչևէ, ակնհայտ է, որ հայկական տնտեսական հեղափոխության նկատմամբ, դրա նույնիսկ նախնական փուլում, օտարերկրյա ներդրողներն անտարբերություն են ցուցաբերում…
Այժմ, ինչպես ասում են, ընդհանուրից անցնենք մասնավորին։ Ավելի ճիշտ՝ փաստերին, որոնք ակներևաբար ցուցադրում են հեղափոխական խանդավառության արդյունքները։ Ահա ուրեմն, համաձայն վիճակագրական տվյալների, ընթացիկ տարվա առաջին եռամսյակում Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության ծավալը նվազել է 5%-ով՝ անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Կրճատվել են և՛ ներկրումը, և՛ արտահանումը։ Ներկրումը՝ 3,1%-ով, արտահանումը՝ 8,6%-ով։ Բացի այդ, 14%-ով նվազել է էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը։
Այս ցուցանիշները վկայում են երկրի տնտեսության մեջ սկզբունքորեն առկա բացասական միտումների մասին։ Չէ՞ որ արտահանման կրճատումը արտադրական մասնահատվածում խնդիրների առկայության ախտանշան է, ներկրման կրճատումը՝ ներքին սպառողական պահանջարկի անկման նշան։ Էլեկտրաէներգիայի արտադրության կրճատումը՝ իրական տնտեսական ակտիվության նվազման ցուցանիշ։ Այսպես թե այնպես, և՛ մեկը, և՛ մյուսը, և՛ երրորդը մինուսներ են երկրի սոցիալ-տնտեսական կյանքի համար։ Իսկ եթե հաշվի առնենք, որ այդօրինակ բացասական միտումներն արձանագրվում են տնտեսական հեղափոխության համատեքստում, որ ըստ իշխանության վարկածի՝ տնտեսական առումով երկիրն այսօր սկսում է վերելք ապրել, ապա հարց է ծագում. չի՞ շփոթում արդյոք իշխանությունը վերելքը անկման հետ։
Ընդհանրապես, դատելով ամենից, իշխանությունը շատ հասկացություններ է շփոթում։ Օրինակ, տնտեսական հեղափոխությունը՝ տնտեսության փլուզման հետ։ Այդ մասին վկայում են «տնտեսական-հեղափոխական» ժամանակահատվածի հենց թեկուզ երկու դրվագներ։ Խոսքը «Սպայկա» ընկերության հետ կապված պատմության և ցեմենտ-կլինկերային հերոսապատման մասին է։ Մի դեպքում իշխանությունը, ըստ էության, ջախջախեց գյուղատնտեսական բնագավառի առանցքային դերակատարին և առաջատար արտահանողին։ Մյուս դեպքում առաջ է մղում օտարերկրյա արտադրողի շահերը՝ ի վնաս հայրենի արտադրողի շահերի։ Ըստ էության, պարզվում է, որ հենց դրանք էլ քայլերն են դեպի տնտեսական լուսավոր ապագա։
Իշխանությունն այլ բաներ էլ է շփոթում։ Օրինակ՝ այն, որ 50 հազար նոր աշխատատեղերն ու ստվերից դուրս եկած 50 հազար աշխատավարձերը բնավ նույն բանը չեն։ Իրական աշխատատեղերը, բնակչության իրական զբաղվածությունը, իհարկե, կարող էին դառնալ կառավարության հեղափոխական օրակարգի հաջողության ցուցանիշ։ Իսկ այ, ստվերից դուրս եկած 50 հազար աշխատատեղը դա հաջողություն չէ, դա պատրանք է, հաջողության ֆեյք։ Համենայն դեպս երբ խոսքը վերաբերում է սոցիալական ոլորտի վրա տնտեսական հեղափոխության գործած ազդեցությանը։ Քանի որ հենց այդ 50 հազարի կյանքի որակը, եկամուտների մակարդակը բացարձակապես չփոխվեց։ Հեղափոխության պտուղներից նրանք չօգտվեցին։
Թեպետ, այստեղ հարկ է նշել, որ այնուամենայնիվ կա մարդկանց խումբ, որոնք համտեսեցին հեղափոխական քաղցր պտուղները, զգացին դրական փոփոխությունները կյանքի որակի և եկամտի առումով։ Օրինակ, ՊԵԿ-ի և կառավարության այլ ստորաբաժանումների պարգևավճարներ ստացած աշխատակիցները, Երևանի քաղաքապետարանի աշխատողները, որոնց աշխատավարձը բարձրացվում է։ Հայաստանի այդ քաղաքացիների համար տնտեսական հեղափոխության արդյունքն ակներև է արդեն այսօր։ Նրանք վստահորեն կարող են ասել, որ տեսնում են, թե ինչպես է երկիրը տնտեսական վերելք ապրում, կարող են նույնիսկ ապացուցել դա սեփական նյութական բարօրության օրինակով…
Առաջին տնտեսական հեղափոխության առաջին տարվա առաջին եռամսյակում իսկապես շատ բան տեղի ունեցավ։ Ուզածի չափ հեղափոխեցին։ Այստեղ կարծես թե հարցեր չկան։ Հարցն այն է, որ իշխանությունը շփոթում է լուսավոր ապագայի իր անձնական տեսլականը հասարակության տեսլականի և պետության շահերի հետ։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-04-05 10:03Комитет государственных доходов (КГД) Армении в первом квартале 2025 года обеспечил 566,5 млрд драмов налоговых доходов и государственных пошлин, сообщает пресс-служба ведомства, передает АрмИнфо. Это на 3,4 млрд драмов или 0,6% больше показателя в 563,1 млрд драмов, запланированного на первый квартал в поквартальном разрезе государственного бюджета 2025 года, и на 3,1 млрд драмов или 0,5% больше пересмотренного показателя в 563,4 млрд драмов. По данным Комитета, за первый квартал 2024 года в государственный бюджет поступило 500,6 млрд драмов налоговых поступлений и государственных пошлин. Таким образом, по сравнению с аналогичным периодом прошлого года, налоговые поступления увеличились на 65,9 млрд драмов или на 13,2%.
-
2025-04-04 13:38Председатель постоянной комиссии по внешним связям Национального собрания Армении Саргис Ханданян сообщил в X (бывший Twitter), что его азербайджанский коллега отклонил предложение о проведении встречи парламентских комиссий, передает Sputnik Армения.
-
2025-04-04 10:22Президент США Дональд Трамп объявил о введении новых зеркальных пошлин на импортные товары из 183-х стран (территорий) и ЕС, передает Новости-Армения. В списке упомянута также Армения - в ее отношении установлен базовый (минимальный) размер пошлины в 10%, так же, как и Грузии, Азербайджана и ряда других государств. Согласно указу, опубликованному на сайте Белого дома, Трамп объявил чрезвычайное положение в экономике. Это наделяет его широкими полномочиями по установлению пошлин. В его указе сказано, что несопоставимые тарифные ставки и отсутствие взаимности в двусторонних торговых отношениях, о чем свидетельствует дефицит торгового баланса США, стали необычной и экстраординарной угрозой нацбезопасности. "Если хотите, чтобы пошлины были на уровне 0%, то производите свои товары здесь, в США", - заявил президент США.
-
2025-04-03 09:20В Армении планируют установить административную ответственность для лиц, которые пользуются общественным транспортом без оплаты за проезд. Соответствующие изменения в закон «Об автомобильном транспорте», Кодекс об административных правонарушениях и закон "О местных сборах и платежах", одобрены правительством Армении на заседании, передает АРКА. Отмечается, что изменения нацелены на регулирование и уточнение взаимоотношений по внутриобщинным пассажирским перевозкам, а также установление административной ответственности для лиц, пользующихся услугами без оплаты.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-07-16 07:31Նրանք հպարտանալու բան ունեն իրենց մասնագիտական տոնին Ամեն տարի հուլիսի երրորդ կիրակի օրը իրենց տոնն են նշում խիզախ մասնագիտության տեր մարդիկ՝ հանքագործներն ու մետալուրգները: Հայաստանում Հանքագործի և մետալուրգի օրը հպարտանալու և տոնելու բան կա։ Բայց գլխավոր հարստությունը, ինչպես մշտապես նշում են հանքարդյունաբերական ընկերություններում, մարդիկ են, աշխատանքային կոլեկտիվները։
-
2022-07-15 10:1715 տարվա ընթացքում 400 մլն դոլարի ներդրումներ հանքարդյունաբերության ոլորտում Ամեն տարի հուլիսի երրորդ կիրակի օրը իրենց տոնն են նշում խիզախ մասնագիտության տեր մարդիկ՝ հանքագործներն ու մետալուրգները: Հայաստանում Հանքագործի և մետալուրգի օրը կառավարության որոշմամբ վերականգնել են 2008 թվականին: Որոշման հիմնավորման մեջ նշվել է, որ այդ ոլորտները առաջնայիններից են Հայաստանի տնտեսության մեջ, և դրանց զարգացման հետ մեծ հույսեր են կապվում, այդ թվում՝ այլ ոլորտների վրա դրանց ազդեցության տեսանկյունից:
-
2020-10-23 19:21Ըստ Հայաստանի Պետեկամուտների կոմիտեի տվյալների, եկամուտ ապահովող աշխատատեղերի քանակն ընթացիկ տարվա սեպտեմբերին կազմել է 623 հազար: Դա գերազանցում է օգոստոսի ցուցանիշը 14 հազարով, իսկ անցած տարվա սեպտեմբերինը՝ 15,6 հազարով։ Ինչպես նշում է ՊԵԿ-ը, վիճակագրության վարման ողջ պատմության ընթացքում եկամուտ ապահովող աշխատատեղերի 2020թ. սեպտեմբերի ցուցանիշն աննախադեպ է:
-
2020-08-28 20:14Բառացիորեն մեկ տարի առաջ՝ օգոստոսին, Նիկոլ Փաշինյանը Ստեփանակերտում հանդես եկավ ճառով, որը շատերին ցնցեց իր հիմնական թեզերով։ Նա խոսեց մեգախնդիրների մասին, որոնք կազմելու վրա, իր հավաստմամբ, կառավարությունն աշխատել է երկար ժամանակ։