2019-05-07 21:36
Ара МЕЛИКСЕТЯН
0
ՀԱՍՑՐԵՑԻՆ ՈՒԶԱԾԻ ՉԱՓ ՀԵՂԱՓՈԽԵԼ
Հայաստանում առաջին տնտեսական հեղափոխության առաջին տարվա առաջին եռամսյակում տեղի ունեցան բավականաչափ իրադարձություններ, որպեսզի խոսենք առաջին արդյունքների մասին։ Անշուշտ, քիչ չեն նրանք, ովքեր արդեն համտեսել են տնտեսական հեղափոխության և հայկական տնտեսության թռիչքաձև վերելքի քաղցր պտուղները։ Թեպետ, նրանց մասին՝ քիչ ավելի ուշ։ Իսկ առայժմ խոսենք այն մասին, թե ինչ տեղի ունեցավ երկրի տնտեսության մեջ այսչափ կարճ, բայց հեղափոխական ժամանակահատվածում։ Արդյունքներն իսկապես չափազանց շատ են։
Այն, ինչը խանգարում էր երկրի տնտեսության մեջ խոշոր ներդրումների բուռն, ինտենսիվ ներհոսքին (նախկին խորհրդարանը), տարեսկզբին հեռացավ անէության գիրկը, տեղը զիջելով ԱԺ նոր կազմին։ Հեղափոխականների վարկածով, դա պետք է անհրաժեշտ և բավարար պայման դառնար երկիր հոսող օտարերկրյա կապիտալի և տնտեսության կտրուկ վերելքի համար։ Բայց… Գուցե նոր խորհրդարանը նախորդից ավելի վատը գտնվեց, գուցե նոր իշխանությունը գերդոզավորեց ԱԺ նախկին կազմի դիվականացումը, իսկ գուցեև թե՛ մեկը, թե՛ մյուսը միասին վերցրած, բայց ներդրումային բում, օտարերկրյա կապիտալի ներդրումների հորդանք ինչ-որ չի երևում։ Այո, կան խոստումներ, պաշտոնյաները հաշվետվություններ են ներկայացնում ներդրումային նախագծերի առկայության մասին, թվեր բերում դրանց ծավալների և քանակի վերաբերյալ, բայց արդեն իրականացված ծրագրերի մասին նախընտրում են լռել։ Եվ դա հասկանալի է, պարծենալու ոչինչ չկա։ Եվ դեռ ստիպված են լինելու բացատրել, թե ուր կորավ կապիտալի ներհոսքը, հանուն որի լուծարվեց նախկին խորհրդարանը։ Ինչևէ, ակնհայտ է, որ հայկական տնտեսական հեղափոխության նկատմամբ, դրա նույնիսկ նախնական փուլում, օտարերկրյա ներդրողներն անտարբերություն են ցուցաբերում…
Այժմ, ինչպես ասում են, ընդհանուրից անցնենք մասնավորին։ Ավելի ճիշտ՝ փաստերին, որոնք ակներևաբար ցուցադրում են հեղափոխական խանդավառության արդյունքները։ Ահա ուրեմն, համաձայն վիճակագրական տվյալների, ընթացիկ տարվա առաջին եռամսյակում Հայաստանի արտաքին առևտրաշրջանառության ծավալը նվազել է 5%-ով՝ անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Կրճատվել են և՛ ներկրումը, և՛ արտահանումը։ Ներկրումը՝ 3,1%-ով, արտահանումը՝ 8,6%-ով։ Բացի այդ, 14%-ով նվազել է էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը։
Այս ցուցանիշները վկայում են երկրի տնտեսության մեջ սկզբունքորեն առկա բացասական միտումների մասին։ Չէ՞ որ արտահանման կրճատումը արտադրական մասնահատվածում խնդիրների առկայության ախտանշան է, ներկրման կրճատումը՝ ներքին սպառողական պահանջարկի անկման նշան։ Էլեկտրաէներգիայի արտադրության կրճատումը՝ իրական տնտեսական ակտիվության նվազման ցուցանիշ։ Այսպես թե այնպես, և՛ մեկը, և՛ մյուսը, և՛ երրորդը մինուսներ են երկրի սոցիալ-տնտեսական կյանքի համար։ Իսկ եթե հաշվի առնենք, որ այդօրինակ բացասական միտումներն արձանագրվում են տնտեսական հեղափոխության համատեքստում, որ ըստ իշխանության վարկածի՝ տնտեսական առումով երկիրն այսօր սկսում է վերելք ապրել, ապա հարց է ծագում. չի՞ շփոթում արդյոք իշխանությունը վերելքը անկման հետ։
Ընդհանրապես, դատելով ամենից, իշխանությունը շատ հասկացություններ է շփոթում։ Օրինակ, տնտեսական հեղափոխությունը՝ տնտեսության փլուզման հետ։ Այդ մասին վկայում են «տնտեսական-հեղափոխական» ժամանակահատվածի հենց թեկուզ երկու դրվագներ։ Խոսքը «Սպայկա» ընկերության հետ կապված պատմության և ցեմենտ-կլինկերային հերոսապատման մասին է։ Մի դեպքում իշխանությունը, ըստ էության, ջախջախեց գյուղատնտեսական բնագավառի առանցքային դերակատարին և առաջատար արտահանողին։ Մյուս դեպքում առաջ է մղում օտարերկրյա արտադրողի շահերը՝ ի վնաս հայրենի արտադրողի շահերի։ Ըստ էության, պարզվում է, որ հենց դրանք էլ քայլերն են դեպի տնտեսական լուսավոր ապագա։
Իշխանությունն այլ բաներ էլ է շփոթում։ Օրինակ՝ այն, որ 50 հազար նոր աշխատատեղերն ու ստվերից դուրս եկած 50 հազար աշխատավարձերը բնավ նույն բանը չեն։ Իրական աշխատատեղերը, բնակչության իրական զբաղվածությունը, իհարկե, կարող էին դառնալ կառավարության հեղափոխական օրակարգի հաջողության ցուցանիշ։ Իսկ այ, ստվերից դուրս եկած 50 հազար աշխատատեղը դա հաջողություն չէ, դա պատրանք է, հաջողության ֆեյք։ Համենայն դեպս երբ խոսքը վերաբերում է սոցիալական ոլորտի վրա տնտեսական հեղափոխության գործած ազդեցությանը։ Քանի որ հենց այդ 50 հազարի կյանքի որակը, եկամուտների մակարդակը բացարձակապես չփոխվեց։ Հեղափոխության պտուղներից նրանք չօգտվեցին։
Թեպետ, այստեղ հարկ է նշել, որ այնուամենայնիվ կա մարդկանց խումբ, որոնք համտեսեցին հեղափոխական քաղցր պտուղները, զգացին դրական փոփոխությունները կյանքի որակի և եկամտի առումով։ Օրինակ, ՊԵԿ-ի և կառավարության այլ ստորաբաժանումների պարգևավճարներ ստացած աշխատակիցները, Երևանի քաղաքապետարանի աշխատողները, որոնց աշխատավարձը բարձրացվում է։ Հայաստանի այդ քաղաքացիների համար տնտեսական հեղափոխության արդյունքն ակներև է արդեն այսօր։ Նրանք վստահորեն կարող են ասել, որ տեսնում են, թե ինչպես է երկիրը տնտեսական վերելք ապրում, կարող են նույնիսկ ապացուցել դա սեփական նյութական բարօրության օրինակով…
Առաջին տնտեսական հեղափոխության առաջին տարվա առաջին եռամսյակում իսկապես շատ բան տեղի ունեցավ։ Ուզածի չափ հեղափոխեցին։ Այստեղ կարծես թե հարցեր չկան։ Հարցն այն է, որ իշխանությունը շփոթում է լուսավոր ապագայի իր անձնական տեսլականը հասարակության տեսլականի և պետության շահերի հետ։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
New2024-11-22 09:35Согласно данным статистического комитета РА, в третьем квартале текущего года ВВП Армении вырос на 17% по сравнению с тем же периодом прошлого года. Цифра, в принципе, выглядит вполне себе приличной. Но здесь есть небольшой нюанс.
-
2024-11-21 09:4718 ноября с.г. в ходе 79-й сессии Генеральная Ассамблея ООН приняла резолюцию о сотрудничестве между Организацией Объединенных Наций и Организацией Договора о коллективной безопасности. В документе подчеркивается, что ОДКБ вносит значительный практический вклад в укрепление своего миротворческого потенциала и системы региональной безопасности и стабильности, противодействия терроризму и организованной транснациональной преступности, борьбе с незаконным оборотом наркотиков и оружия, неупорядоченной миграцией и торговлей людьми и ликвидации последствий природных и техногенных катастроф, что содействует реализации целей и принципов Организации Объединенных Наций. Генеральная Ассамблея предложила Генеральному секретарю ООН и впредь проводить регулярные консультации с Генеральным секретарем ОДКБ в рамках двусторонних контактов и форумов различных форматов. ООН и ОДКБ продолжат взаимодействие в интересах последовательной и всеобъемлющей реализации Глобальной контртеррористической стратегии ООН.
-
2024-11-20 10:01Правительство Армении разрабатывает новое налоговое законодательство. Об этом на заседании Национального Собрания Армении во время обсуждения проекта госбюджета на 2025 год заявил 14 ноября премьер-министр республики Никол Пашинян, передает News.am. По мнению премьера, нынешнее законодательство не учитывает интересы страны и даже имеет антигосударственную направленность. Оно, как считает Пашинян, не позволяет собрать необходимый объем налогов. «В действующем Налоговом кодексе Армении действуют льготные налоговые режимы, которые никак не стимулируют у бизнеса желание зарабатывать больше. И как бы неприятно это ни звучало, но только таким словом можно назвать льготный налог с оборота», – сказал глава правительства. Льготы, по его мнению, носят массовый и нецелевой характер.
-
2024-11-15 10:03В армянском сегменте соцсетей распространяется таблица с сеткой тарифов на общественный транспорт с 1 января 2025 года, согласно которой суточный проездной билет будет стоить 880 драмов, недельный пакет - 4800 драмов, месячный - 8800 драмов, на 90 дней - 23 600 драмов, на год (365 дней) - 88 800 драмов, передает АРКА.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-07-16 07:31Նրանք հպարտանալու բան ունեն իրենց մասնագիտական տոնին Ամեն տարի հուլիսի երրորդ կիրակի օրը իրենց տոնն են նշում խիզախ մասնագիտության տեր մարդիկ՝ հանքագործներն ու մետալուրգները: Հայաստանում Հանքագործի և մետալուրգի օրը հպարտանալու և տոնելու բան կա։ Բայց գլխավոր հարստությունը, ինչպես մշտապես նշում են հանքարդյունաբերական ընկերություններում, մարդիկ են, աշխատանքային կոլեկտիվները։
-
2022-07-15 10:1715 տարվա ընթացքում 400 մլն դոլարի ներդրումներ հանքարդյունաբերության ոլորտում Ամեն տարի հուլիսի երրորդ կիրակի օրը իրենց տոնն են նշում խիզախ մասնագիտության տեր մարդիկ՝ հանքագործներն ու մետալուրգները: Հայաստանում Հանքագործի և մետալուրգի օրը կառավարության որոշմամբ վերականգնել են 2008 թվականին: Որոշման հիմնավորման մեջ նշվել է, որ այդ ոլորտները առաջնայիններից են Հայաստանի տնտեսության մեջ, և դրանց զարգացման հետ մեծ հույսեր են կապվում, այդ թվում՝ այլ ոլորտների վրա դրանց ազդեցության տեսանկյունից:
-
2020-10-23 19:21Ըստ Հայաստանի Պետեկամուտների կոմիտեի տվյալների, եկամուտ ապահովող աշխատատեղերի քանակն ընթացիկ տարվա սեպտեմբերին կազմել է 623 հազար: Դա գերազանցում է օգոստոսի ցուցանիշը 14 հազարով, իսկ անցած տարվա սեպտեմբերինը՝ 15,6 հազարով։ Ինչպես նշում է ՊԵԿ-ը, վիճակագրության վարման ողջ պատմության ընթացքում եկամուտ ապահովող աշխատատեղերի 2020թ. սեպտեմբերի ցուցանիշն աննախադեպ է:
-
2020-08-28 20:14Բառացիորեն մեկ տարի առաջ՝ օգոստոսին, Նիկոլ Փաշինյանը Ստեփանակերտում հանդես եկավ ճառով, որը շատերին ցնցեց իր հիմնական թեզերով։ Նա խոսեց մեգախնդիրների մասին, որոնք կազմելու վրա, իր հավաստմամբ, կառավարությունն աշխատել է երկար ժամանակ։