Վերջին երեք տարիներին հասարակական գիտակցության մեջ լիովին արժեզրկվել է նախագահության ինստիտուտը։ Արմատավորվել է այլ պատկերացում. նախագահն ընդամենը արտոնություններ հափռած ու պետական սուղ միջոցներն անօգուտ խժռող խաղալիք է Փաշինյանի ձեռքում։
Ինչքա՞ն ժողովուրդ է հավաքում Փաշինյանը գյուղերում: Չվախեցնենք ինքներս մեզ. շատ մարդ չի հավաքում, նույնիսկ վարչական ռեսուրսի օգտագործմամբ հանդերձ։ Չարժե չափազանցել հանդիսատեսների հետաքրքրությունը նրա հնամաշ խաղացանկի նկատմամբ։ Եվ ահա, արտասանած ճառերում գոնե ինչ-որ բազմազանություն մտցնելու համար՝ Նիկոլը, զգետնելով պարկեշտությունն ու տարրական պատկերացումներն ամոթի մասին, յուրաքանչյուր գյուղական նախընտրական միտինգում սկսել է ընդդիմությանն անվանել գայլեր, իսկ իրեն՝ գելխեղդ։
Դեռ երբեք մեր հասարակությունն այն աստիճան բարոյալքված ու ապակողմնորոշված չի եղել, որքան այսօր։ Հոգեբանները նման վիճակն անվանում են նորմալության պաթոլոգիա, երբ նորմա է դառնում այն, ինչը նորմալ համարվել չի կարող և չպետք է համարվի: Նորմայի փոքրիշատե հասկանալի սահմանները լղոզված են վերջնականապես, պաթոլոգիան բարձրացված է առաքինության աստիճանի, մեր աչքի առաջ տեղի է ունենում կենսական բոլոր ուղենիշների գլոբալ խաթարում և ազգային հիմնական արժեքների կորուստ։
Բոլոր երջանիկ վարչապետները նման են միմյանց, բոլոր դժբախտները դժբախտ են յուրովի: Փաշինյանը դժբախտ վարչապետ է, քանզի վաղուց արդեն հայտնվել է բազմիցս մերկացված ստախոսի և ոչ պոպուլյար պոպուլիստի դժվարին դերում։ Ինչը, թեպետ, չի խանգարում նրան պարբերաբար կազմակերպել ստի ու սեփական հիմարության ճոխ փառատոներ՝ այդ հանդիսությանը հրավիրելով բոլոր ցանկացողներին։
Այսօր ընդդիմությունը հիշեցնում է գնացք, որը դուրս է եկել Ա կետից անցած տարվա նոյեմբերին և ոչ մի կերպ չի կարողանում ժամանել Բ կետ, այսինքն՝ հասնել Փաշինյանի հրաժարականին։
Փաշինյանի պահվածքն անկանխատեսելի է և որևէ օրինաչափություններով չի կառավարվում։ Բացի, թերևս, մեկից. ինչ ամենազազրելի բան էլ որ սպասեն նրանից, միշտ կարող է ապացուցել, որ կարող է է՛լ ավելի վատ վարվել։
Արդեն չեմ էլ հիշում, թե ում շուրթերին է ծնվել «մենք բոլորս նույն նավակում ենք» թևավոր արտահայտությունը, բայց դատապարտվածության անվերապահ նստվածք այդ ասույթը մեզանում ձեռք է բերել ոչ այնքան վաղուց։ Նավակը բավական անհուսալի ու երերուն, ալիքների վրա ճոճվող և ցանկացած պահի շրջվելու պատրաստ մի բան է: Նավակի համեմատությունը երկրի հետ, որտեղ ապրում ենք մենք, իհարկե, պատկերավոր է, բայց ընդհանուր առմամբ՝ բավական ճշգրիտ. մի քանի անզգույշ շարժում, կտրուկ ճոճք, և ահա շրջակա ջուրը պատրաստ է ներս լցվել եզրից:
Յու.Սեմյոնովի վեպերից մեկում Շտիրլիցը մտորում է Բեռլինում ուրուգվայական գործակալների մասին. «Իսկը մրմուռ է շագանակագեղձում, այլ ոչ թե հետախուզություն, բայց ախր խցկվում են այնտեղ»։ Եթե նույնիսկ ուրուգվայական հատուկ ծառայություններն էին լրտեսում Եվրոպայում, ապա թուրքական հատուկ ծառայություններին, որոնք նույնպես, ճիշտ է, նրբագեղության տիպար չեն, Հայաստանում լրտեսել, ինչպես ասում են, Աստված ինքն է հրամայել։
Եկեք, սիրելի համաքաղաքացիներ, փորձենք այս անգամ հանգիստ թողնել դավաճան Նիկոլին, պետական մեկ հարկ վար իջնել, զննել ու հոտոտել օրերս իր նշանակած նախարարներին։ Թեև, եթե հետևենք հրեական հին անեկդոտի խորհուրդներին, Փաշինյանի նոր ծառաներին ավելի լավ է ոչ թե հոտոտել, այլ սովորեցնել տարրական բաներ, քանզի նրանք բավական ծանր տպավորություն են թողնում։ Փոքրիկ Իզյան տուն է վերադառնում դպրոցից, և ծնողները նրա օրագրում հայտնաբերում են ուսուցչի դիտողությունը. «Իզյայից վատ հոտ է գալիս։ Իզյային պետք է լողացնել»։ Հաջորդ օրը ուսուցիչը Իզյայի օրագրում կարդում է ծնողների պատասխանը. «Իզյային պետք չէ հոտոտել։ Իզյային պետք է սովորեցնել»։
Մարդու նորմալ ցանկությունը բնավ այն չէ, որ հասարակական և բարոյական նորմերը խախտելու համար հատուցման ենթարկող Նեմեսիս աստվածուհին պատժի դավաճան Նիկոլին (կպատժի, նրան հարցնելու հարկ էլ չկա), այլ որ ապրի հայրենի երկիրը: Իսկ այ վերջինի պարագայում, եթե դավաճանը չվտարվի, կարող են առաջանալ ամենալուրջ խնդիրներ։