Վերջին ամիսներին արևմտյան հայտնի ու անհայտ լրատվամիջոցները գրում և խոսում էին հնարավոր «մեծ պատերազմի» մասին: Լարվածության դոզան դեռևս պահպանվում է, և կողմերի (ՌԴ-ԱՄՆ) գործողությունները քաղաքական-դիվանագիտական դաշտում առաջ չեն գնում: Կոնկրետ պայմանավորվածություններ կամ փոխադարձ ընդունելի հանգուցալուծում առայժմ չի նախանշվում:

Ներբողներ՝ ձոնված կառավարությանը, իշխանության ներկայացուցիչներին, տեսակետներ, որոնք հակասում են դեռևս գործող օմբուդսմեն Արման Թաթոյանի հրապարակած բազմաթիվ հայտարարություններին. այսպիսին է ընդհանուր տպավորությունը Մարդու իրավունքների պաշտպանի պաշտոնում ՔՊ-ականների առաջադրած Քրիստինե Գրիգորյանի պատասխաններից: Թերևս, դժվար չէ պատկերացնել տվյալ պաշտոնում այն անձնավորության «գործունեությունը», որն ամեն առիթով ու առանց առիթի գովաբանում է իշխանությանը և խորհուրդ տալիս ընթերցել կառավարության ծրագիրը։

«Այն բանակցությունները Հայաստանը վարում էր հավասար պայմաններով» -Դուք հանդես եք եկել Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորման օգտին դեռևս 1992 թվականին, երբ լինելով վարչապետ՝ կարողացաք պայմանավորվել Սուլեյման Դեմիրելի հետ Թուրքիայի տարածքով 100 հազար տոննա ցորեն մատակարարելու մասին՝ 38 մլն էկյու եվրոպական վարկի դիմաց: Մոսկվայում մեկնարկած «առանց նախապայմանների» բանակցություններն ընդդիմությունն ու անկախ վերլուծաբանները բացատրում են նրանով, որ հայկական կողմն արդեն կատարել է բոլոր նախապայմանները ժողովրդի թիկունքում։ Համամի՞տ եք արդյոք նման գնահատականին և ինչպե՞ս կբնութագրեք հայ-թուրքական մեկնարկած բանակցությունները «ֆուտբոլային դիվանագիտության» հետ համեմատելու փորձերը։

Հայաստանի դրոշի ներքո անվանապես հանդես եկող վայ-դիվանագետների՝ Արարատ Միրզոյանի, Ռուբեն Ռուբինյանի և այլոց խոսքն ու վարքը ցավալիորեն ամեն անգամ ապացուցում են, որ Հայաստանը կորցրել է ինքնիշխանության վերջին բեկորները։ Մեր պետության հետ տարածաշրջանում անգամ ամենահետնապահ ուժերը վարվում են իրենց ցանկացածի պես։ Մեր նորացված, փոքրացված սահմանագիծն ամրակայելու և կահավորելու փոխարեն Ադրբեջանն է գծում մեր սահմանները՝ հայկական պետության փաստացի անգործության, դիմադրության բացակայության պայմաններում։

Փաշինյանն ամեն անգամ հիվանդագին նոպաների մեջ է ընկնում, երբ փորձում ես նույնիսկ ակնարկել պատերազմի դավադիր ընթացքի կամ ծրագրված դավաճանության մասին։ Մինչդեռ նման վարկածներ առաջ քաշելու համար վերջին մեկ տարում առավել քան բավարար հիմքեր են կուտակվել, որոնք կարոտ են հետաքննության։ Փաշինյանի արդարացումներից տպավորությունն այն է, թե մենք ոչ թե ինքնապաշտպանության և գոյության կռիվ ենք վարել, այլ պատերազմի մեջ ենք ներքաշվել մեղքի զգացումով՝ իբրև ագրեսոր։

Խորհրդարանից ստացված երեկվա ռեպորտաժները հերթական անգամ ընդգծեցին Հայաստանին պատուհասած աղետի մասշտաբները։ Ախր Փաշինյանը հազարապատիկ իրավացի է, երբ ասում է, որ ինքը գլխավոր պատասխանատուն է, բայց բնավ ոչ միակ մեղավորը։ Իսկ այ ինչպե՞ս անտեսել նրանց մեղքը, ովքեր իշխանության բերեցին այս անհասկանալի թիմին։

Արդեն գրեթե մեկ շաբաթ շարունակ հասարակությունն ու խորհրդարանական ընդդիմադիր ուժերը փորձում են բովանդակալից պատասխան ստանալ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հունվարի 14-ին մեկնարկած գործընթացի և Մոսկվայում հատուկ պատվիրակների բանակցությունների վերաբերյալ հարցին: Անարդյունք։ Գուցե այդ հարցի վրա լույս սփռեն քննարկումները թուրքական կառավարությունում, որտեղից էլ, ըստ էության, արտահոսում է վերջին ժամանակներս տեղեկատվությունը, այնուհետ հաստատվելով Հայաստանի ԱԳՆ-ի կողմից որպես եղելություն։

Այսօր, Ռուսաստանի և Թուրքիայի շահերը սերտորեն խաչվում են Կենտրոնական Ասիայում, Կովկասում, Մերձավոր Արևելքում և Հյուսիսային Աֆրիկայում:

Ո՞ր երկիրն է վերջին ամիսներին Ադրբեջանից հասցեականորեն պահանջել կամ առավել ևս ճնշում գործադրել Ալիևի վրա՝ Հայաստանին հանձնելու Բաքվի բանտերում պահվող հարյուրավոր հայ ռազմագերիներին։ Եթե ամիսներ առաջ գոնե կարելի էր «բոլորը բոլորի դիմաց» ձևաչափով գերիների փոխանակման միջազգային կոչեր լսել, ընդ որում՝ անանուն և անհասցե, այսօր դա էլ չկա։ Սա այն դեպքում, երբ Հայաստանում այլևս ադրբեջանցի որևէ ռազմագերի չի պահվում, գերեվարվողներն էլ առանց նախապայմանների արագորեն թշնամուն են վերադարձվում, իսկ Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիների թիվն ու անվանացանկը հայտնի չէ։ Պատերազմի ավարտից շաբաթներ անց թշնամուն ապօրինաբար հանձնելով ապացուցված հանցագործներ Գուլիևին և Ասկերովին՝ Փաշինյանը միտումնավոր զոհաբերեց մեր վերջին հաղթաթուղթը։