2020-08-15 09:07
Ара МЕЛИКСЕТЯН
«ՀԵՂԱՓՈԽԱԿԱՆ» ԾԱԽՍԵՐ ԵՎ «ՀԱԿԱՀԵՂԱՓՈԽԱԿԱՆ» ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐ
Դեռևս հուլիսի սկզբին Պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահ Էդուարդ Հովհաննիսյանը լրագրողների հետ զրույցում խոստովանեց, որ հարկային պարտավորությունների գանձման հետ կապված իրավիճակը մտահոգիչ է։ Եվ բացատրեց դա, բնականաբար, կորոնավիրուսային իրողությամբ և անկում ապրող տնտեսության վրա դրա ազդեցությամբ։ Մինչդեռ այսօր արդեն ակնհայտ է, որ իրավիճակն այդ առումով առավել քան տագնապալի է։ Բյուջեի եկամուտներն էապես կրճատվում են, հարկային եկամուտները՝ այդ թվում։ Ընդ որում բյուջետային միջոցները ծախսվում են, ըստ էության, առանց հաշվի առնելու մուտքերի կրճատման գործոնը։
Ընթացիկ տարվա առաջին 6 ամիսներին հարկերի և տուրքերի գծով Հայաստանի բյուջեն ստացել է 680, 2 մլրդ դրամ: Դա ավելի քան 33 միլիարդով ավելի քիչ է, քան նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում։ Ըստ էության, խոսքը 4,5% անկման մասին է։ Ընդհանուր առմամբ բյուջեի եկամուտներն ընթացիկ տարվա առաջին կիսամյակում կրճատվել են 42 մլրդ դրամով՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Այսինքն 5.5%-ով։ Առաջին հայացքից՝ հարկային մուտքերի և եկամուտների այդպիսի անկումն ընդհանուր առմամբ չպետք է առանձնակի տագնապ հարուցի։ 5 տոկոսով (պլյուս-մինուս) կրճատումը, իհարկե, վատ է, բայց ոչ աղետալի։ Սակայն այստեղ պետք է հաշվի առնել, որ երկրի բյուջեում նախատեսված է գանձարանի եկամուտների առավել քան տպավորիչ աճ՝ նախորդ տարվա համեմատ։ Տարվա արդյունքներով բյուջեն պետք է 13%-ով ավելի շատ եկամուտ ստանա, քան անցած տարի։
Եվ ահա այսօր ստիպված ենք արձանագրել, որ ահռելի աճի փոխարեն մենք ստացել ենք անկում։ Այստեղ, ի դեպ, նշենք, որ անցած տարի ԱԺ-ում 2020թ. գլխավոր ֆինանսական փաստաթղթի նախագծի քննարկման ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը անվանեց դա (փաստաթուղթը) «հեղափոխական»։ Եվ առաջին հերթին այն պատճառով, որ ծրագրվում էր եկամուտների աճ նույն այդ 13%-ով և ծախսերի աճ 14%-ով։ Նախագիծը կարելի է անվանել ինչպես ասես, ծրագրել կարելի է ինչ ասես, սակայն իրականությունը, ըստ էության, հրամցրեց միանգամայն այլ բնութագրիչներ։ Այսօր կարելի է վստահորեն ասել, որ 2020-ի բյուջեն եկամուտների գծով հաստատ «հեղափոխական» չի լինելու։ Համենայնդեպս առաջին կիսամյակի արդյունքները վկայում են հենց այդ մասին։
Թեպետ, դա, կրկնեմ, վերաբերում է բյուջեի եկամտային մասին։ Իսկ այ ծախսային մասով կան հեղափոխականություն ակնկալելու բոլոր հիմքերը։ Կրկին իսկ՝ առաջին կիսամյակի արդյունքներով գանձարանը ծախսել է ավելի քան 765 միլիարդ դրամ, մինչդեռ նախորդ տարվա առաջին կիսամյակում այդ ցուցանիշը կազմել է 636 միլիարդ։ Այսինքն խոսքը ծախսերի աճի մասին է (նախորդ տարվա համեմատ) ավելի քան 20%-ով։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան բյուջեում նախատեսված 14%-ը։
Այսպիսով, արձանագրենք բյուջեի հետ կապված իրավիճակը առաջին կիսամյակի արդյունքներով. մի կողմից՝ կորոնավիրուսի պատճառով գանձարանը նախորդ տարվա համեմատ ստացել է 5%-ով ավելի քիչ եկամուտ, այն դեպքում, երբ նախատեսվում էր 13% աճ: Մյուս կողմից՝ ծախսերի մասով արձանագրվել է 20% աճ, նախատեսված 14%-ի փոխարեն։ Այլ կերպ ասած, մի կողմից՝ կորցնում ենք եկամուտները, մյուս կողմից՝ միջոցները ծախսվում են, ինչպես ասում են, շռայլորեն։
Հարկ կա՞ արդյոք նշել, որ եթե այդ միտումը պահպանվի, ապա արդեն շատ շուտով երկիրը կկանգնի բյուջետային ահռելի ճգնաժամի առջև։ Հարկ կա՞ արդյոք խոսել այն մասին, որ ճգնաժամային շրջանում անհրաժեշտ է պետական միջոցների ավելի խնայողական օգտագործում, մանավանդ երբ դրանց ներհոսքը նվազում է։ Վերջապես, հարկ կա՞ արդյոք ասել, որ նման իրավիճակում բոլորը պետք է չափավորեն ախորժակը, ներառյալ պարգևավճարների վրա նստած պաշտոնյաները։ Այս ամենը վաղուց է ասվել, բյուջետային խնդիրները վաղուց են կանխատեսվել։ Բայց, դատելով ամենից, կառավարությունը դա քիչ է հուզում։ Որքա՞ն ժամանակ նա կարող է այդպես շարունակել։ «Հեղափոխականորեն» ծախսել գանձարանը, չնայած դրա եկամուտների հակահեղափոխական կրճատմանը…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-07-05 09:47Армения выразила желание стать членом ШОС. Об этом сообщила пресс-секретарь МИД РА Ани Бадалян на своей странице в фейсбук. «Разделяя основополагающие принципы Шанхайской организации сотрудничества, а именно территориальную целостность, неприменение силы и нерушимость границ, Республика Армения выразила желание стать членом ШОС», - отмечено в сообщении, передает NEWS.am.
-
2025-07-04 09:37Зангезурский медно-молибденовый комбинат на этой неделе выплатил в государственный бюджет Республики Армения 11 млрд 156 млн драмов по итогам 2024 года. Как передает "Арменпресс", об этом написал премьер-министр Республики Армения Никол Пашинян на своей странице в Facebook."Таким образом, Республика Армения получила около 44 млрд 406 млн драмов (113 млн долларов США) дивидендов за 21,87% акций ЗММК, начиная с 2022 года", - подчеркнул премьер-министр.
-
2025-07-03 10:42В I полугодии 2025 года объём поступивших в госбюджет Армении налоговых доходов и пошлин превысил программные показатели на 6.5 млрд драмов, написал в соцсетях премьер-министр Никол Пашинян, передает АРКА. "В госбюджет перечислено 1 трлн 356 млрд драмов в виде налоговых доходов и госпошлин, что на 14,2% или 168.4 млрд драмов превышает показатели за первые 6 месяцев прошлого года", - отметил он. Он выразил благодарность работающим гражданам, которые создают результат, выполняют предусмотренные законом свои налоговые обязательства и тем госслужащим, которые своей работой способствуют росту налоговых доходов.
-
2025-06-28 09:33Премьер-министр Армении Никол Пашинян провел в понедельник рабочий завтрак с членами Американской торговой палаты (AmCham) в РА, представляющими компании из различных сфер экономики, передает АРКА. Были обсуждены вопросы экономической политики, в том числе, стимулирование инвестиций, улучшение бизнес-среды, налоговое регулирование и реализуемые реформы, сообщает пресс-служба правительства республики.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-10-22 17:082021 թվականի երրորդ եռամսյակի տվյալներով Ամերիաբանկը Հայաստանի ամենախոշոր հարկատու բանկն է:
-
2021-04-06 21:29Հայաստանում գնաճը դուրս է պրծել նախանշված միջանցքից Ազգային տնտեսությունն անցած տարվա ընթացքում կորցրել է 7,5% և 2020 թվականի 2-րդ եռամսյակից առ այսօր գտնվում է տեխնիկական ռեցեսիայի մեջ։ Ընթացիկ տարվա 2 ամիսների արդյունքներով՝ Հայաստանի տնտեսությունը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ անկում է ապրել 6,7%-ով։
-
2020-11-27 09:44Նախկինում կոչ էր անում սնանկացնել, այսօր հպարտություն է հայտնում Նիկոլ Փաշինյանը մտադիր է հանդիպումների շարք անցկացնել Հայաստանի գործարար շրջանակների ներկայացուցիչների հետ՝ տնտեսական ակտիվության վերականգնման և ներդրումային միջավայրի հարցերը քննարկելու համար: Այդ մասին շաբաթվա սկզբին մեզ հայտնեց երկրի կառավարության մամլո ծառայությունը։
-
2020-11-03 08:40Բյուջետային համակարգի «ոսկե կանոնները» չեղարկվում են Ս.թ. նոյեմբերի 2-ին խորհրդարանի մշտական հանձնաժողովներում մեկնարկեցին 2021 թվականի գլխավոր ֆինանսական փաստաթղթի քննարկումները: «Չենք կարող ասել, որ ռազմական դրությունը որևէ ազդեցություն չունեցավ տնտեսության կամ բյուջեի վրա: Իհարկե, բյուջետային մուտքերի վրա ազդեցություն ունեցավ ու կունենա: Այսպիսով, պետք է մտածենք պարտքի շեմի մասին: Կարծում եմ, որ կգտնենք այն հաշվեկշիռը, որը հնարավորություն կտա այս իրավիճակից դուրս գալ, ինչպես նաև մարտահրավերից բխող ռիսկերը չեզոքացնել, կառավարել և ունենալ կայուն սոցիալ-տնտեսական իրավիճակ», - ընդգծեց փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը: