Նույնիսկ Շոլցի ինքնորոշման իրավունք ասելուց հետո Նիկոլն այն չարտաբերեց։ Այս մասին գրում է ԱԺ նախկին փոխխոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը:
Ի կատարումն Արցախի Հանրապետության Անվտանգության խորհրդի 2023 թվականի փետրվարի 28-ի նիստում կայացված որոշման՝ ստեղծվել է աշխատանքային խումբ, որի նպատակն է ադրբեջանական կողմի հետ քննարկել ՀՐԱՏԱՊ հումանիտար հարցեր։ Այս մասին հայտարարություն է տարածել Արցախի Հանրապետության Անվտանգության խորհրդի գրասենյակը:
Որևէ բանակցություն ադրբեջանցիների հետ տեղի չի ունեցել, քաղաքական հարցեր չեն քննարկվել ոչ երեկ, ոչ էլ դրանից առաջ ռուս խաղաղապահների ու ադրբեջանցիների հետ՝ մեր ունեցած հանդիպումների ժամանակ։ Կրկնում եմ՝ քննարկված հարցերը բացառապես հումանիտար, տեխնիկական բնույթի են եղել։ Այդ մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի նախագահի հատուկ հանձնարարությունների գծով ներկայացուցիչ Դավիթ Բաբայանը։
Վերջին շրջանում Ադրբեջանի պաշտոնական հռետորաբանության մեջ ակտիվացել է «Արևմտյան Ադրբեջանի» և «Արևմտյան Ադրբեջան վերադարձի» մասին խոսույթը՝ ամենաբարձր մակարդակով։ Ստեղծվել է պետության կողմից ուղղորդվող և հրահանգավորվող «Արևմտյան Ադրբեջանի համայնք» պսևդո-կազմակերպությունը։ Հայաստանում թե՛ պետական մակարդակով, թե՛ լրատվական դաշտում անդրադարձներ թշնամական այս նոր նախաձեռնությանը գրեթե չկան, թեև այն աստիճանաբար վտանգավոր բնույթ է ձեռք բերում ՀՀ ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության համար։ «Հայկական ալիքը» փորձում է պարզաբանել ընթերցողի համար, թե ինչ են իրենցից ներկայացնում Ադրբեջանի կողմից արհեստականորեն ստեղծված այս տերմինները, և ինչ նոր պահանջներ են առաջադրվում Հայաստանին միջազգային հարթակում։
Արցախը գարուն-2023 է մտնում՝ լինելով շրջափակման մեջ։ Չնայած ՄԱԿ-ի Միջազգային դատարանի որոշմանը, Բաքուն առայժմ մտադիր չէ Գորիս-Ստեփանակերտ ճանապարհից հեռացնել իր էկո-ակտիվիստներին։ Պաշտոնական Երևանը չի դադարում հիշեցնել միջազգային հանրությանը Բաքվի կողմից իր պարտավորությունների խախտման մասին, բայց առայժմ դա արդյունք չի տալիս։ Արցախի շրջափակումը շարունակվում է, Հայաստանի որոշ տարածքների բռնազավթումը շարունակվում է, հայ ռազմագերիներին շարունակում են պահել ադրբեջանական բանտերում։
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. «ՌԴ ԱԳ նախարարի այցը Բաքու հասկանալի հետաքրքրություն է առաջացրել և´ «Լաչինի միջանցքի» ճգնաժամի, և´ ՀՀ-Ադրբեջան հարաբերությունների, և´ տարածաշրջանային զարգացումների համատեքստում։
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Բերձորի ճանապարհը բացելու դիմաց Ադրբեջանը շարունակում է պահանջել այլ զիջումներ։ Պահանջներն էին՝ Ռուբեն Վարդանյանի ազատում, Արցախի անցակետում ռենտգեն սարքի տեղադրում, Կաշենի հանքում մոնիթորինգի թույլտվություն, ծանր ռազմատեխնիկայի դուրսբերում Արցախից։ Մեր աղբյուրներն ասում են, որ ռենտգեն սարքի հարցն ադրբեջանական կողմը կարևորում է։
Նույնիսկ անցած 35 տարիների հեռավորությունից «սումգայիթի» մասին խոսելն ու գրելը շատ դժվար է։ Ժամանակը չի ամոքում այդ վերքը ոչ միայն այն պատճառով, որ այն չափազանց խորն ու ցավոտ է. ժամանակը չի ամոքել վերքերը նաև այն պատճառով, որ անասելի ցավ պատճառող հրեշավոր ոճրագործությունները բազմիցս կրկնվել են այս երեքուկես տասնամյակների ընթացքում: Դրանք կրկնվեցին նաև 1988-ի փետրվարյան այն երեք օրերից շատ կարճ ժամանակ անց՝ Գանձակում, Բաքվում, Մարաղայում, կրկնվեցին և՛ 2004-ին Բուդապեշտում, և՛ 2016-ին, և՛ բոլորովին վերջերս, մեզ համար աղետալի 44-օրյա պատերազմում։
Պետք է պահանջել, որ Ազգային ժողովն ընդունի բանաձև, որում Ադրբեջանը ճանաչվի որպես ցեղասպանություն իրականացնող սուբյեկտ։ Սումգայիթի ջարդերի զոհերի հիշատակին նվիրված խաչքարի մոտ լրագրողների հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց ՀՀ մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը։
Խնդիրը այն է, որ ՀՀ-ի գործող վարչապետի ձեռամբ երկիրը դարձել է գործիք ռեգիոնի պետությունների դեմ և այս համատեքստում այն, ինչ ուրվագծվում է հեռանկարում, տեղիք է տալիս վատագույն կանխատեսումների համար, քանի որ ՀՀ-ն, ինչպես քաղաքականապես՝ ազդեցության զոնաների, այնպես էլ՝ միգուցե տարածքային առումով, կաբաժանվի հարևան երկրների միջև, որ պայմանավորվելու է նրանց ազգային անվտանգության շահերով: Այս մասին գրում է քաղաքագետ Ալեն Ղևոնդյանը: