2019-05-08 20:09
Ашот АРАМЯН
ՊԱՐԶԱՊԵՍ ՓՈՂ
Բանկերը գտել են մեր գրպանը մտնելու ձևը՝ մեր զավակների միջոցով։ Նստած ես քո համար տանը, ինչպես ասում են՝ ոչ մեկին նեղություն չես տալիս, և հանկարծ՝ հեռախոսազանգ. ձեր որդին այսօր պետք է վճարի վարկի տոկոսը։ Ի՞նչ տոկոս, ի՞նչ վարկ։ Անակնկալի եկած ծնողների վիճակը նկարագրելու համար, որոնք մինչ այդ պահը նստած էին իրենց համար ու ոչ մեկին նեղություն չէին տալիս, կարծում ենք, որևէ խոսքեր պետք չեն…
Ինչպես պարզվում է, ոչ մի տեղ չաշխատող և պատահական վաստակով գլուխ պահող, այսինքն կայուն եկամուտ չունեցող զավակը միկրոֆինանսական տարբեր կազմակերպություններից (ՈՒՎԿ) և նույնիսկ առևտրային բանկերից բավական մեծ վարկեր է վերցրել իր, այսպես կոչված, բիզնես-ծրագիրն իրականացնելու համար։
Օրինաչափ հարց է ծագում. ինչպե՞ս է նա կարողացել ստանալ այդ վարկերը, հատկապես թվով առաջինը (մյուսները կարող էին տրվել պարզապես այն պատճառով, որ տվյալ անձին մի վարկ արդեն տրամադրվել է և առավելևս մարվել), մինչ այդ չունենալով նույնիսկ վարկային պատմություն, էլ չենք խոսում եկամուտների, երաշխավորների մասին և այլն։ Անձնագիր ու սոցքարտ. ուրիշ ոչինչ չի պահանջվում։ Խոսքը նույնիսկ բարձր տոկոսներ պլոկող Varks.am-ի կամ Goodcredit-ի կարգի վարկային կազմակերպությունների մասին չէ, որոնք 10 րոպեում քեզ կտրամադրեն 150-300 հազար դրամ, իսկ հետո կսկսեն հրեշավոր տուգանքներ կիրառել ուշացման յուրաքանչյուր օրվա համար. նրանց դա չի հետաքրքրում և մանրամասների մեջ առանձնապես չեն խորանում։ Բայց բանկերը…
Ֆինանսիստներն ասում են, թե սպառողական վարկերի ոլորտը մեզանում խստիվ կանոնակարգված է, և օրենքի տեսանկյունից ամեն ինչ կարգին է։ Որոշ բանկեր (հնարավոր հեղինակազրկման նկատառումով առայժմ զերծ մնանք դրանց անվանումները նշելուց, թեև առևտրային բանկերից երկուսը մեզ մոտ արդեն սև ցուցակում են) ունեն scoring համակարգով տրվող վարկատեսակներ, այսինքն վարկառուի վճարունակությունը որոշվում է ավտոմատ կերպով։ Բանկերը, իհարկե, օգտագործում են նաև ACRA վարկային բյուրոյի տվյալները։ Բացի այդ, տարբեր բանկեր իրենց թույլ են տալիս վարկի չվերադարձման ռիսկի տարբեր աստիճաններ։
Տվյալ գործին «առնչվողներից» մեկը, մի ամբողջ առևտրային բանկ, ընդ որում՝ լավ հեղինակությամբ, օրինակ, վարկեր է տրամադրում, ինչյպես ասում են՝ աջուձախ, առանց որևէ հիմքի. միակ սահմանափակումը՝ գումարը չպետք է անցնի 400 հազար դրամից։ Այդպիսի վարկատեսակը տեղին կլինի անվանել «պարզապես փող»։ Բոլոր ծանոթ երիտասարդները՝ առանց որևէ եկամուտների և երաշխավորների, արդեն «իրենցը վերցրել են» այդ ծայրաստիճան լոյալ բանկից։ Թե ինչպես են վերադարձնելու պարտքերը, իհարկե, հետաքրքիր հարց է…
Այո, վարկային տարբեր կազմակերպություններ կարող են իրենց թույլ տալ ռիսկի տարբեր աստիճան, սակայն, կրկնեմ, տվյալ դեպքում կարող եմ վստահորեն պնդել, որ վարկը վերադարձնելու չնչին իսկ նախադրյալ չի եղել, այսինքն ռիսկը 100%-անոց էր։ Ուրեմն ինչո՞ւ են տրվել ի սկզբանե անհուսալի այդ վարկերը։
Անկեղծ ասած, մի չափազանց վատ միտք է սողոսկում գլուխս. բանկերը, տվյալների համակարգչային բազայով տեսնելով, որ զավակներն ապրում են ծնողների հետ (հասցեն նույնն է), ակնկալում են, որ հայկական հոգեկերտվածքը թույլ չի տա ծնողներին փորձանքի մեջ թողնել զավակներին, և նրանք հարկ եղած դեպքում կմարեն պարտքերը (տվյալ դեպքում այդպես էլ եղավ, այսինքն բանկերի նուրբ հոգեբանական հաշվարկը ճշգրիտ գտնվեց)։
Այսինքն որոշ բանկեր լրացուցիչ շահի որոնումներով գտել են մեր գրպանը մտնելու ձևը՝ մեր զավակների միջոցով, որոնք, ինքնին հասկանալի է, չունեն բավարար ֆինանսական գրագիտություն ու փորձ և պատրաստ չեն ֆինանսական լուրջ ծրագրման, առավելևս երկարաժամկետ, ընդ որում երբ ամեն բանկից վերցնում են 400 հազարական դրամ վարկ՝ մինչև 10 տարի մարման ժամկետով։ Արդյունքում վարկային տարբեր հաստատություններում «պորտաբույծ» զավակների կուտակած միլիոնանոց պարտքերը ստիպված են լինում մարել նրանց ծնողները։
Երիտասարդության սպառողական տրամադրություններն այդ կերպ շահարկելը, մեղմ ասած, անբարո է։ Սրան համամիտ են նաև ֆինանսիստները։ Բայց օրենքի տեսանկյունից, կրկնենք, խախտումներ չկան։ Հետևաբար՝ ամեն ինչ կարգի՞ն է։ Պարզապես մի տեսակ տգեղ է ստացվում…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-04-10 11:27Минфин и МИД разошлись в оценках А знаешь ли ты, героический наш налогоплательщик, во что обходится содержание даже совсем небольшого посольства Армении в далеко не самой важной стране мира? Сейчас расскажем, потому как сами узнали об этом из подготовленного замминистра иностранных дел Робертом Абисогомоняном пункта повестки заседания правительства 10-го апреля. Настоящее кино, поэтому приготовьте попкорн…
-
2025-04-10 09:58Горе-семейка продолжает валить свои грехи на других Перед участниками, приглашенными 8 апреля в Матенадаран на очередное мероприятие Анны Акобян из серии «Образование модно», внезапно предстал Пашинян, хотя об этом заранее не объявлялось. По-видимому, принявшая маниакальные формы забота премьера о собственной безопасности и тут дала о себе знать…
-
2025-04-09 10:03Каждый день медь теряет в цене После объявления 2 апреля президентом США Трампом тарифных мер против импорта со всех стран мира ожидаемо обвалились все американские, европейские и азиатские биржи. 7 апреля капитализация одних только компаний из США потеряла $6,4 трлн. Такая паника случилось разве что 5 лет назад, когда подобным шоком для инвесторов стала пандемия коронавируса. Биржевые индексы продолжают падение всю неделю, поскольку пока не видно благоприятного разрешения развязанной США тарифной войны…
-
2025-04-08 10:04Вслед за хронически депрессивной горнорудной отраслью отправился и обрабатывающий сектор «ГА» уже писал о резком, почти на 20%, спаде промышленного производства в Армении по итогам января-февраля текущего года. И вот 7-го апреля Armstat опубликовал более развернутые данные, характеризующие социально-экономическое положение Армении, из которых, в частности, видно, чему мы в основном обязаны столь оглушительным падением национального производства…
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-07-01 18:57Երբ և որտեղ կրկին բանը բանից կանցնի «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության (ՔՊ) և անձամբ Նիկոլի խոստացած ապագան, ինչպես պարզվեց, լինելու է առանց ոռոգման ջրի։ Վստահաբար կարելի է պնդել, որ այդ ապագայում շատ բան չի լինելու այն ամենից, ինչն անհրաժեշտ է չգիտես ինչի հիման վրա «հպարտ» քաղաքացիների նույնիսկ տարրական գոյատևման համար, չենք խոսում արդեն նրանց բարգավաճման մասին…
-
2020-08-20 20:19Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտնել է, որ օգոստոսի 12-ի դրությամբ կորոնավիրուսի հետևանքների հաղթահարման հակաճգնաժամային ծրագրերի շրջանակներում ընդհանուր առմամբ հատկացվել է 144,5 մլրդ դրամ, հաղորդում է ԱՌԿԱ գործակալությունը: «Որից սոցիալական միջոցառումներով ծախսվել է 26,2 միլիարդ դրամ, տնտեսական միջոցառումներով ծախսվել է 17,5 միլիարդ դրամ, 19,9 միլիարդ դրամ տրամադրվել է բանկերին», - հինգշաբթի օրն ասել է նա կառավարության նիստում: Վարչապետը նաև հայտարարել է, որ կառավարության ձեռնարկած խրախուսական միջոցների արդյունքում բանկերի կողմից մոտ 92,8 մլրդ դրամ փոխառու միջոցներ են տրամադրվել բիզնեսին։
-
2019-07-27 10:42Սուրեն Խաչատրյանը Հայաստան է վերադարձել 2016 թվականի հունիսին: Սուրենը ծնվել և մեծացել է Երևանում, բայց նրա ընտանիքը տեղափոխվել էր ԱՄՆ` ցանկանալով որդու համար ապահովել ավելի լավ ապագա: Ու քանի որ Սուրենի քույրը և մի քանի այլ ազգական արդեն իսկ բնակվում էին ԱՄՆ-ում, այդ քայլը քիչ թե շատ հիմնավորված էր: Սուրենի ընտանիքը հաստատվեց Կալիֆոռնիայի Սան Խոսե քաղաքում, որն ԱՄՆ տեղափոխվող հայերի համար այնքան էլ ստանդարտ ընտրություն չէր: Այս մասին հաղորդում է Ամերիաբանկի մամուլի ծառայությունը։
-
2019-06-26 19:34Այս տարի ԿԲ-ի դոլարային պաշարները հասել են 171 միլիոնի։ Ընդ որում երեք օրում ավելացել են 40 մլն դոլարով։ Դա նշանակում է, որ Հայաստանում փողեր են պտտվում, տնտեսության արյունատար անոթները մաքրվել են։ Այս մասին հայտարարեց Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, ելույթ ունենալով Դիլիջանում անցկացվող «Իմ քայլը հանուն Տավուշի» ներդրումային համաժողովում, հաղորդում է News.am-ը։